o‘zining har tomonlama ijodiy ifodasini topadi; san’atning barcha turlari uchun ulug‘vorlik asosiy mezon bo‘lib hizmat qiladi.
San’atdagi ulug‘vorlik
yuksak ahamiyat kasb etadi: Samarqanddagi Registon maydoni, Go‘ri Amir maqbarasi, Imom Buxoriy majmui, Buxorodagi Minorai Kalon, Xivadagi Kalta Minor, Shahrisabzdagi Bibixonim, Oqsaroy, Toshkentdagi Yevropa va Osiyo me’morchiligining yangi an’alarini uyg‘unlashtirgan Milliy Bank binosi, Oliy Majlis binosi, Temuriylar tarixi Davlat muzeyi, Misrdagi ehromlar, yunonlarning Parfenoni, rimliklarning Kolizeyi, o‘rta asr gotik bosh cherkovlari shular jumlasidandir.
Me’morchilikdagi ulug‘vorlik
ESTETIK KATEGORIYALARI
ESTETIK KATEGORIYALARI
Estetika kategoriyalari ham kishililarning ko‘p asrlar davomida orttirgan tajribasining, ularning mehnat faoliyati va estetik bilish jarayonining natijalari majmuini tashkil etadi. Inson amaliy faoliyat jarayonida dunyoning predmet va hodisalariga duch kelib ularni bila borib, ularning muhim tomonlarini nomuhim tomonidan, go‘zalikni xunuklikdan, ulug‘vorlikni tubanlikdan, tragiklikni komiklikdan ajrata borgan, ajratish natijalarini esa kategoriyalarda ifoda qilganlar.
Tragiklik (fojiaviylik) – ilg‘or, progressiv ijtimoiy kuchlarning reaksion, konservativ kuchlarga qarshi ayovsiz, tarixan zaruriy kurashi natijasida vujudga keladigan o‘lim, halokatga olib keladigan voqea-hodisalarni ifdalovchi estetika tushunchasi.
Komiklik (kulgililik) – eskirib, umrini o‘tab bo‘lgan qoloq, nomunosib ijtimoiy hodisalar, hatti-harakatlar va munosabatlarni ifodalovchi estetika tushunchasi. Qahramonlik – buyuk va ajralib turuvchi mardlik, matonat, dovyuraklik, fidokorlik kabi hatti-harakatlarni va munosabatlarni ifodalovchi estetik kategoriya.