Maktabgacha ta’lim tizimi va boshlang’ich sinf o’quvchilari darsida innovatsion metodlarning qo’llanishi va metodlarning samarasi
Yüklə 290,16 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rahmanova Zamiraxon
- Kalit so’zlar
|
“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali 2181-4325 | https://ilmfanvatalim.uz/ | № 2 ~ 19 ~ MAKTABGACHA TA’LIM TIZIMI VA BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARI DARSIDA INNOVATSION METODLARNING QO’LLANISHI VA METODLARNING SAMARASI Rahmanova Zamiraxon Namangan viloyati Namangan tumani 42-sonli maktabning boshlang’ich sinf o’qituvchisi Elektron pochta: zamira.rahimova@internet.ru Annotatsiya: Maqolada boshlang’ich sinflarda va bog’cha yoshidagi bolalarda,darsni yaxshi o’zlashtirishga yordam berish usullari va metodlari o’yinli tarzda yoritib berilgan.Bunda o’quvchilar dars bilan birga jismoniy mashqlarni hamohang tarzda amalga oshirishadi. Kalit so’zlar: Kompetensiya, yangi pedagogik va axborot texnologiyalar, xalqaro standartlar,metodlar,tinch o’yinlar,musobaqa o’yinlar. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi “O’zbekistonning yangi taraqqiyot davrida ta’lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PF-6108-son Farmoni (keyingi o’rinlarda — Farmon) ijrosini ta’minlash maqsadida: 1. Maktabgacha ta’lim vazirligi: a) Xalq ta’limi vazirligi va Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi bilan birgalikda 2021-yil 1-avgustga qadar bolalarni boshlang’ich ta’limga majburiy bepul bir yillik tayyorlash hamda boshlang’ich ta’lim o’quv dasturlarining o’zaro uzviyligini ta’minlash choralarini ko’rsin; b) Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi, Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi hamda boshqa manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda 2022-yil 1-yanvarga qadar maktabgacha ta’lim tizimida zamonaviy o’qitish shakllari, yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy qilsin, jumladan: xalqaro standartlar va talablar asosida maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning rivojlanishini baholash mezonlari va ko’rsatkichlarini ishlab chiqsin; bolalarning o’sishi hamda maktabgacha ta’lim bilan qamrab olish jarayonlarini monitoring qilish bo’yicha “Bolalar bog’chasi” axborot boshqaruv tizimini ishga tushirsin va unga kiritiladigan ma’lumotlarning shaffofligini ta’minlasin; maktabgacha ta’lim xizmatlari uchun elektron to’lov tizimlarini joriy qilsin; maktabgacha ta’lim sohasida axborot boshqaruv tizimini boshqa vazirlik va idoralarning axborot tizimlari bilan integratsiya qilsin. “Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali 2181-4325 | https://ilmfanvatalim.uz/ | № 2 ~ 20 ~ 2. Milliy o’quv dasturini (keyingi o’rinlarda — Dastur) joriy qilish bo’yicha tajriba-sinovni lozim darajada o’tkazish maqsadida Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markaziga quyidagi vakolatlar berilsin: umumiy o’rta ta’limning davlat ta’lim standarti, tayanch va variativ o’quv rejalari hamda dasturlarini ishlab chiqish; Xalq ta’limi vazirligi buyurtmasiga asosan muallif va tuzuvchilarni tanlash hamda darsliklar va o’qituvchilar uchun metodik qo’llanmalarning yagona maketlarini yaratish; yaratilgan darsliklar va o’qituvchilar uchun metodik qo’llanmalarni ekspertiza qilish, ularni ta’lim tizimida qo’llash bo’yicha xulosa berish; o’quv reja, dasturlar, yaratilgan darslik va o’qituvchilar uchun metodik qo’llanmalarni tajriba-sinovdan o’tkazish ishlariga rahbarlik qilish. Xalq ta’limi vazirligi uch oy muddatda Respublika ta’lim markazi faoliyatiga yuqori malakali va ilmiy salohiyatli kadrlarni, shu jumladan xorijiy mutaxassislarni jalb qilish choralarini ko’rsin. 3. Bosh vazir o’rinbosari B.A. Musayev va Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi: Xalq ta’limi vazirligi, Moliya vazirligi hamda Tashqi ishlar vazirligi bilan birgalikda 2021-yil 1-yanvarga qadar Finlyandiyaning ta’lim sohasidagi tajribasini, shu jumladan o’quv dasturlari, darsliklari, o’qitish metodikalari va pedagog kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimini xorijga xizmat safarini tashkil etgan holda o’rganib chiqsin; Maktabgacha ta’lim vazirligi, Xalq ta’limi vazirligi hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bilan birgalikda Finlyandiyaning ta’lim sohasidagi ijobiy tajribasini O’zbekiston Respublikasi ta’lim tizimiga hamda Dasturga joriy qilish bo’yicha kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirsin. 4. Xalq ta’limi vazirligi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bilan birgalikda 2021-yil 1-iyunga qadar: xalq ta’limi xodimlarining malaka oshirish jarayonini “hayot davomida o’qish” tamoyili asosida uzluksiz malaka oshirishni nazarda tutuvchi tizimga aylantirsin; xalq ta’limi xodimlarining kasbiy ehtiyojlarini tashxis qilish asosida ularning individual rivojlanish dasturini ishlab chiqish va dasturga muvofiq malakasini oshirish tartibini amaliyotga kiritsin; xalq ta’limi xodimlarining malaka oshirish jarayoniga kredit-modul tizimini bosqichma-bosqich joriy qilsin; xalq ta’limi xodimlarini uzluksiz kasbiy rivojlantirish tizimini tashkil etish, har bir xodimning malaka oshirish jarayonlarini monitoring qilish va shaxsiy hisobini yuritish imkoniyatini ta’minlovchi “Uzluksiz kasbiy ta’lim” maxsus elektron platformasini ishga tushirsin. “Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali 2181-4325 | https://ilmfanvatalim.uz/ | № 2 ~ 21 ~ Bog’cha yoshidagi bolalarni va boshlang’ich sinf o’quvchilarini dars jarayoniga olib kirish va darslarni qiziqarli olib borishda didaktik o’yinlarning ahamiyati juda muhim.Bu jarayonda didaktik o’yinlar o’quvchilarning xususiyatiga ko’ra tashkil etilishi muhim ahamiyatga ega.O’quvchilar bunday darslarda bilim berishdan tashqari,ko’rgazmali dars tashkil qilish,o’quvchilarni zeriktirmaslik,toliqtirmaslik, erkin fikrlash va eng muhimi o’qituvchi o’zining o’quvchilari bilan do’stona muhitni shakllantira oladi.Ta’lim jarayonida qo’llanadigan o’yinlarni 2 xil tasniflasak maqsadga muofiq bo’ladi: Tinch o’yinlar-bu didaktik o’yin turida o’quvchilar tinch holatda mantiqiy fikrlab,har xil krasvord ,sakanvord yoki har xil shaklli holatlar bilan bog’liq o’yin turlarini o’ynashi mumkin. Musobaqa o’yinlar-musobaqa o’yinlarida esa,alohida-alohida guruh bo’lib ishlanadi.O’quvchilar bunda nafaqat o’zi uchun balki guruhdoshlari uchun ham jon kuydirishlari lozim bo’ladi.Amalga oshirish jihatdan musobaqa o’yinlar nisbatan serharakatliroq va shovqinliroq bo’ladi.Hozir quyida, aynan,ayrim intiraktiv o’yinlarni maktabgacha va boshlang’ich sinflardagi o’quvchilarda qo’llash jarayonlari bilan tanishamiz: “Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali 2181-4325 | https://ilmfanvatalim.uz/ | № 2 ~ 22 ~ 1.”Kopto’k”o’yini-bu o’yin turini o’ynatishdan maqsad o’quvchilarni fanga doir terminlarni ko’proq izohi bilan yodlash imkoniyatini beradi.O’quvchilar doi4ra bo’ylab turib olishadi va bittadan termin aytib,albatta izohi bilan,boshqa sherigiga otadi,u ham bu jarayonni davom ettiradi. 2.Takrorlash darslarida qo’llanadigan metodlar-bu dars jarayonini jismoniy mashq jarayoniga uyg’unlashgan holda olib boriladi.Baskedbol savatchasini o’quvchilar bo’yiga moslab joylashtiriladi va ular o’qish yoki ona tili va matematika fanidan o’tilgan qoidalarni bitta-bittadan aytib savatchaga basketbol to’pini otishadi.Ishonavering bunday o’yinlar bolalarga juda yoqadi va darsingiz unumli va qiziqarli bo’ladi. 3.Hozirgi kunda shaxmat sport turi juda ommalashgan va bolani aqlini charxlaydigan mashg’ulotga aylangan sport turidir.Bu sport turini ham bolani mantiqiy fikrlashga yo’naltirgan holatda amalga oshirsa bo’ladi.Butun sinfni 2 guruhga bo’linadi va shaxmat donalari taxtachaga teriladi.Shaxmat donalarining ostiga esa har qiziqarli savollar yoki topishmoqlar joylansa,o’quvchilar yutib olgan donani ostidan ushbu savolni olib javob berishadi.Qaysi kamanda yutsa va savollarga to’g’ri javob bersa,shu kamanda g’olib hisoblanadi.Agar o’quvchilarni yanada shaxmat sport turiga qiziqtirmoqchi bo’lsangiz shaxmat donalarining o’rniga olma yoki oq va qora rangli shirinliklarni joylashtirib chiqsa ham bo’ladi.Yutib olingan meva yoki shirinlik o’quvchilar tomonidan tanavvul qilinadi. 4.Matematika darslarida bolani hisob-kitobga o’rgatish uchun “Tipratikan tikonchalari”metodi juda samara beradi.Bunda tipratikan tikanlari o’rniga bolalar raqamlarni qo’yib chiqishadi va tipratikan tikonchalarini umumiy hisobini qo’shib chiqishadi.Tikonchalarni bir-biriga to’g’ri qo’shib chiqqan o’quvchilar a’lo baho bilan baholanadi. Xulosa o’rnida shuni ta’kidlash joizki,zamonaviy ilg’or o’qituvchi har doim har qanday vaziyatda bolani o’ziga jalb qilishi lozim.Siz eng aqlli o’qituvchi bo’lmang,lekin bolaga tushuntira olmasangiz va bola sizdan zeriksa,siz maqsadingizga “Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali 2181-4325 | https://ilmfanvatalim.uz/ | № 2 ~ 23 ~ erisholmaysiz.Zero, Yevropada eng yaxshi dars bu-shovqinli dars degan ibora bejizga ishlatilmaydi. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 1. PF-6108-son Farmoni 2.Kun.uz 3.baxtiyor.ru 4. Vaqt.ucoz.com 5. Google.uz Yüklə 290,16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|