ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2023, 4 (125)
ishtirishda yuzaga keladigan munosabatlar
o‘rganiladi
1
.
N.I. Nepomnyashaya, V.S. Muxina Rus olimlari
N.I Nepomnishaya 1984-yil o‘z tajribalari asos-
ida bola bir qancha xati harakartlarni mustaqil
bajarish orqali o‘z ehtiyojlarini qondirib boradi
deb ta’kidladilar. Bu jarayon bolaning o‘z men-
ing ajratish va anglashga tayyorlash bosqich-
lardan biridir.
Bunda shaxsning baholash tizimida rivojlanib
borishida e’tiborini qaratib baholash shaxsn-
ing o‘z-o‘zini namoyon qilish mexanizmi, degan
xulosa keladi. Bolaning “Men” va boshqa tushun-
chalarni anglashi shaxs sifatlarini tarkib topishini
asosi bo‘lib bolaning 6-7 yoshga borganda
boshqalarga yordam berish xayrixoh bo‘lish kabi
fazilatlarining mohiyatini tushuna boshlashini
ta’kidlaydi. Bola “Men”ini anglash mexanizmlar
tizimlaridan biri bu shaxslar aro munosabatlar
tizimi ekanligini ko‘rsatib turadi. Shu bilan birga
maktabgacha yosh davrida bola shaxsi bilim-
larini o‘zlashtirish xulq me’yorlarini va usullari
tanlash munosabat va faoliyat turlari jarayonida
faol o‘zlashtirish yangilikni mustaqil izlashga
intilish mobaynida bola shaxsini tarkib topishini
ta’kidlaydi
2
. Shaxsning shakllanishi jarayonini
rus olimlari L.A.Venger va V.S.Muxinarlar nazariy
o‘rganib chiqib shaxsning tug’ilishini ikkiga
ajratganlar. Shaxsning birinchi “tug’ilishi” bolan-
ing o‘z-o‘zini anglaganing shakllanishi: O‘zini
alohida bir kishi sifatida ajratishi bu ilk bolalik
davrida yuzaga keladi. Bola o‘zini ismi va jis-
moniy qiyofasini bir biri bilan bog’lashni bosh-
laydi
3
.
Tadqiqot maqsadi maktabgacha
yoshdagi
bolalar
shaxsini
shakllanish-
ida
“Men”konsepsiyasining
xususiyatini
o‘rganishdan iborat.
