Maliyet-hacim-kar analiZİ (BAŞabaş analiZİ) başabaş analiZİ

MALİYET-HACİM-KAR ANALİZİ (BAŞABAŞ ANALİZİ)

BAŞABAŞ ANALİZİ ;

• BAŞABAŞ ANALİZİ ;

• Finansal Analiz ve

• Finansal Planlamada

• kullanılır.

2 çeşit başabaş noktası vardır:

• GELENEKSEL BAŞABAŞ NOKTASI

• NAKİT BAŞABAŞ NOKTASI

• GELENEKSEL BAŞABAŞ NOKTASININ HESAPLANMASI

Hesaplama Yöntemleri

• GRAFİKSEL YÖNTEM
• MATEMATİKSEL YÖNTEM

GRAFİKSEL YÖNTEM

m Miktar Cinsinden BBN t Tutar Cinsinden BBN

Piyasa koşullarında her zaman satış fiyatı ya da maliyet sabit olmamaktadır. Bu durumda;

MATEMATİKSEL YÖNTEM

f =birim satış fiyatı a =birim değişken maliyet b =sabit maliyet KP=katkı payı KO=katkı oranı GP=güvenlik payı GO=güvenlik oranı TG=toplam gelir TM=toplam maliyet

• TG= TM

• K = TG-TM

• TG= f.x

• TM=ax+b

• K = f.x-(ax+b)

• K = fx-ax-b

• K = (f-a).x-b

• NAKİT BAŞABAŞ NOKTASININ HESAPLANMASI

NAKİT BAŞABAŞ NOKTASI

• bN

• XBBNN=

• KPN

• bN= b – Nakit Çıkışı Gerektirmeyen Giderler

• (Amortisman giderleri vb.)

• KPN = fN – aN

• (Değersiz Alacak Oranı vb.)

Örnek: (Nakit Başabaş Noktası Örneği)

• Y firması için sabit maliyetler 40.000.000 TL, birim değişken maliyet 1.200 TL ve birim satış fiyatı 2.000 TL olup işletmenin sabit giderler içerisinde yer alan amortisman giderleri toplamı 30.000.000 TL’dir. Bu durumda;

• Geleneksel başabaş noktasını hesaplayınız.

• Nakit başabaş noktasını hesaplayınız.

Matematiksel Yöntem

• 1.

• b 40.000.000

• XBBN= = = 50.000

• KP (2000-1200)

• 2.

• bN 40.000.000 – 30.000.000

• XBBNN= = = 12.500

• KPN 2000 - 1200

Grafiksel Yöntem

Toplam satışların % 10’u oranında değersiz alacağın ortaya çıktığı varsayılırsa Nakit BBN;

• bN 40.000.000 – 30.000.000

• XBBNN= = = 16.666

• KPN 2000(1-0,1) - 1200

Firmada sadece tek bir mamul üretimi söz konusu olmayabilir. Bu durumda;

• Tek Bir Mamul Üretim/Satışı İçin BBN

• Birden Fazla Mamul Üretim/Satışı İçin BBN

• hesaplanması farklılık gösterecektir.

Birden Fazla Mamul Üretim/Satışı İçin BBN

• bi

• BBNSH =

• Kb

• BBNSH = Başabaş Noktası satış Hasılatı

• bi= sabit giderler (diğer giderler+brüt kar)

• Kb= Brüt faaliyet karı oranı

Örnek: (Birden fazla mamul örneği)

• XY işletmesinin gelecek yıl için sabit giderleri 600.000 lira,beklediği net kar 300.000 lira, üretip sattığı A mamullerinin birim başına değişken gideri 30 lira ve birim satış fiyatı 60 liradır. Ayrıca 700.000 liralık %10 faizli kredi kullanmak istemektedir. Firmanın vergi oranı % 20’dir.

• Firmanın brüt karı nedir?
• Başabaş noktasını miktar ve tutar cinsinden hesaplayınız.
• Karı da sağlayacak başabaş noktası nedir?
• Hem karı hem de faiz giderini sağlayacak başabaş noktası nedir?

b=600.000 a=30 f=60 net kar=300.000 vergi=%20

Karı da sağlayacak biçimde başabaş noktası:

• Kar ve faizi sağlayacak biçimde başabaş noktası

FİNANSAL KALDIRAÇ

• FİNANSAL KALDIRAÇ

• FAALİYET KALDIRACI

• BİLEŞİK KALDIRAÇ

Faaliyet Kaldıracı

• Belli bir satış düzeyinde satışlardaki %1 değişimin Faiz Vergi Öncesi Karda (FVÖK) % kaçlık bir değişime yol açacağını gösterir.

Finansal Kaldıraç

• Belli bir satış düzeyinde FVÖK’ daki %1’lik değişimin net kar ya da hisse başına karda % kaçlık bir değişime yol açacağını gösterir.

Bileşik Kaldıraç

• Belli bir satış düzeyinde satışlardaki %1 değişimin hisse başına karda % kaçlık bir değişime yol açacağını gösterir.

Bileşik kaldıraç faaliyet kaldıracı ile finansal kaldıracın çarpımına eşittir. Dolayısıyla işletmenin faaliyet ve finansman risklerinin toplamı hakkında bilgi verir.

Örnek: (Faaliyet kaldıracı)

• Sabit giderleri 500.000 TL, birim satış fiyatı 1.000 Tl ve birim değişken gideri 500 TL olan işletmede

• BBN yakınında faaliyet

• kaldıracı derecesi en

• yüksek olup başabaştan

• uzaklaştıkça düşmektedir.

Örnek: ( Finansal Kaldıraç Örneği)

• A ve B işletmelerinin her ikisi de toplam 200.000 TL’lik kaynağa sahiptir. B işletmesi %100 öz sermaye kullanmakta A işletmesi ise %50 öz sermaye %50 yabancı kaynak kullanmaktadır ve borçları için %faiz ödemektedir.faaliyet karı 40.000 TL ise her iki işletme için hisse başına kar rakamını ve finansal kaldıraç derecelerini hesaplayınız. Faaliyet karının % 10 düşmesi durumunda meydana gelebilecek değişimi inceleyiniz.

FVÖK 40.000 TL olduğunda iki işletme içinde HBK 120 TL olmaktadır. Ancak FVÖK %10 düştüğünde hiç borcu bulunmadığından finansal kaldıraç derecesi 1 olan A işletmesinin HBK’ ı %10 azalırken finansal kaldıraç derecesi 2 olan B işletmesinin % 20 oranında azalmaktadır.

Fon ve Nakit Akım Analizleri

Fon Akım Analizi

Örnek: (Fon akım analizi)

• A firmasının 2 yıllık bilanço kalemleri ve 2. yıla ait gelir tablosunun bir kısmı verilmiştir. Ayrıca dönem içinde firmaya sabit varlık satın alındığı ve net defter değeri 80 olan bir sabit varlığın zararına satıldığı bilinmektedir. Buna göre fon akım tablosunu çıkartınız.

ÖRNEĞİN DEVAMI:

ÖRNEĞİN DEVAMI

Bir sonraki adım:

Nakit Akım Analizi

Nakit Akım Analizi