Ma’lumotlar bazasining maqsad va vazifalari


) Relatsion munosabatlarda ulash amali



Yüklə 0,54 Mb.
səhifə27/45
tarix11.10.2023
ölçüsü0,54 Mb.
#153831
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   45
Ma’lumotlar bazasining maqsad va vazifalari

72) Relatsion munosabatlarda ulash amali
Ulash. Berilgan ikkala jadvalda umumiy qiymatga ega bo’lgan kortejlarning ulanishidan iborat yangi jadval hosil qiladi. Natijaviy jadvalda umumiy qiymat faqat bir marta qatnashadi. Bunday ulash tabiiy ulash deb ataladi (v).
Quyidagi ikki munosabatni qarab chiqamiz.

TALABA munosabati



StudID

FISH

Guruh

123

Axrorov S. I.

303

124

Jonibekov A. B.

302

127

Salimov J. I.

302

GURUH munosabati



GuruhSardor

Guruh

Jonibekov A. B.

302

Akramov B. I.

304

TALABA va GURUH munosabatlari orasida ulash amalini qo’llash


TALABA JOIN GURUH





StudID

FISH

Guruh

GuruhSardor

124

Jonibekov A. B.

302

Jonibekov A. B.

127

Salimov J. I.

302

Jonibekov A. B.

TALABA munosabatida "Guruh" atributining qiymati "344" ga teng kortejlar mavjud emasligi sababli, GURUH munosabatida qiymati "302" guruhi talabalari to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan kortejlar munosabatda qoldi.


73) Relatsion munosabatlarda bo’lish amali
Bo’lish. A va B munosabatlari mos ravishda {X, Y} va {Y} atributlariga ega bo'lsin. Ikki munosabatlarning bir xil nomlangan atributlari bir xil domenlarda aniqlanadi.
Bo’lish – berilgan binar va unar ikkita jadval uchun unar jadvalning barcha qiymatlari bilan moslashgan binar jadvaldagi bitta atributning qiymatlaridan iborat jadval.
Ushbu amal quyidagicha yoziladi:
A / B
A DIVIDED B

Quyida keltirilgan A munosabatida qaysi talaba qaysi fanni topshirganligi to'g'risida ma'lumotlar mavjud. B munosabati fanlarning ro'yxatini o'z ichiga oladi. B jadvalida keltirilgan barcha fanlardan o'tgan talabalarning ID raqamlarini olishingiz kerak.


Muammo A ni B ga bo'lish yo'li bilan hal qilinadi.

A munosabat



StudID

Fan

123

Fizika

123

Matematika

124

Matematika

127

Fizika

B munosabat



Fan

Fizika

Matematika

Bo’lish amalini qo’llash natijasida hosil bo’lgan munosabat


A/B

StudID

123

74) Ma’lumotlar bazasini normallashtirish
Umuman olganda normalizatsiya - bu ba'zi bir kamchiliklari bo'lgan munosabatlarni ushbu kamchiliklarga ega bo'lmagan munosabatlarga aylantirish jarayoni. Tuzilgan munosabatlar yaxshi yoki yo'qmi degan savol ko'p nazariy tadqiqotlar mavzusi bo'ldi.
Normallashtirish atamasi ma'lumotlar bazasi texnologiyalarining kashfiyotchilari bilan bog'liq. E. Codd, D. Boyes, R. Fagin, P. Chen, R. Barker, kabilar munosabatlarning turli normal shakllarini belgilab berganlar. So'nggi paytlarda ushbu masalani yanada chuqurroq o'rganish D. Ulman, G. Molina, D. Vidoma, D. Krenke, shuningdek, rus olimlari S. Glushakov, D. Lomotko, E. Fufayev, N. Solovyov va boshqalarning asarlarida mavjud.
Relatsion ma'lumotlar bazasi - bu bir-biri bilan bog'liq jadvallar to'plami. Ma'lumotlar bazasidagi jadvallar soni va ularning tarkibi ko'plab omillarga bog'liq, ularning asosiylari:

  • ma'lumotlar foydalanuvchilarining tarkibi;

  • ma'lumotlar yaxlitligini ta'minlash (ayniqsa, ko'p foydalanuvchiga ega bo'lgan axborot tizimlarida muhim);

  • eng kichik hajmni ta'minlaydigan ma'lumotlarning ko'payishini yo'q qilish talab qilingan xotira va minimal ishlov berish vaqti.

Ko'plab olimlarning to'plangan tajribasi, xususan E. Codd, D. Boyes, R. Fagin, jadvallarni normallashtirish va ular o'rtasidagi aloqalarni o'rnatish usullari bilan relyatsion ma'lumotlar bazalarini loyihalashda ushbu omillarni hisobga olishga imkon beradi.

Yüklə 0,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   45




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin