Mamzu. Informatika va axborot texnologiyalari fanidan o‘quv mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish metodikasi

2-MA’RUZA
Mamzu. Informatika va axborot texnologiyalari fanidan o‘quv mashg‘ulotlarini tashkil etish va o‘tkazish metodikasi


Reja:
1. ‘Informatika va AT’ fanini o’qitishning shakl, usul va vositalari.
2. ‘Informatika’ fanini o’qitish usullari - indukstiya, dedukstiya, analogiya; birinchi va aniqlangan tushuncha; aniqlangan ko’rinish; kirish tushunchasi va usuli.


Tayanch tushunchalar: dars, darsni tashkil qilish, guruhli, ma’ruza, amaliy, laboratoriya.


1. Umum o’rta va o’rta maxsus ta’lim muassasalarida ‘Informatika’ fanini o’qitishning zamonaviy shakl, usul va vositalari.
O’qitish shakllari.O’qitish shakllari pedagogik jarayonni tashkil etishning tarixan mavjud bo’lgan, barqaror va mantiqan tugallangan ko’rinishi bo’lib, unga muntazamlik va yaxlitlik, o’z-o’zini rivojlantirish, shaxsiylik va faoliyatli xarakter, ishtirokchilar tarkibining doimiyligi, o’tkazishning muayyan tartibi mavjudligi xosdir.
Insoniyatning tarixining dastlabki davrlarida ta’lim berish odamlarning mehnat faoliyati, kundalik turmushi bilan uzviy bog’langan hamda bilim berish va o’rgatish yakka tartibda olib borilgan. Davr o’tishi bilan ko’pchilikka bilim berish ehtiyoji paydo bo’la boshlagan. Ta’limning mazmuni, bilimlarning murakkablashuvi, bolalarni guruh-guruh qilib o’qitishni taqozo etgani holda, ta’lim-tarbiya bilan shug’ullanuvchi mutaxassislar, ya’ni o’qituvchilarni tayyorlash zaruriyati kelib chiqdi.
O’rta Osiyo tarixiga nazar solar ekanmiz, eramizdan ilgari mingginchi yillarda Zardo’shtiylik otashxona ibodatxonalarida qohinlar yoshlarni to’plab, ularga zaruriy bilim berish bilan shug’ullanganligi ‘Avesto’ va boshqa tarixiy manbalardan bizga ma’lum bo’ladi. Taxminan shu vaqtning o’zida bolalarni bir joyga yig’ib o’qitish Misrda ham tashkil qilinganligi tarix sahifalaridan bizga etib kelgan. Misrliklardan o’rganib, bolalarni to’plab o’qitish odati qadimgi Yunonistonda ham olib borilganligi, ularda Sparta va Afina maktablari bo’lganligi hammaga ma’lum. Ammo qadimga ta’lim-tarbiyani qat’iy chegaralangan vaqtda, bir xil yoshdagi bolalar bilan olib borish, ta’lim mazmunini bosqichma-bosqich berish masalasiga aniqlik kiritilmagan edi.
Ta’limning tashkiliy masalalari Al-Farobiyning ‘Fan va aql-zakovat’ asarida o’quv fanlarini guruhlarga bo’lib o’qitish, ularning tarbiyaviy mohiyatini ochish masalalariga e’tibor berilgan. Bu masalalar Ulug’bek davrida ham ko’tarilib, ma’lum darajada amalga oshirilgan.
Pedagogika tarixida, ta’lim-tarbiyani tashkil etishning asosiy shakli dars hisoblangan sinf-dars tizimini birinchi bor chex faylasuf olimi va pedagogi Yan Amos Komenskiy (1592-1670) ishlab chiqqan va amaliyotda joriy etgan.
Dars – ta’limning asosiy shakli bo’lib, u ilmiy, tizimli, tushunarli, ongli va faol bo’lishi, bilimlar mustahkam o’zlashtirilishi, o’quvchi-talabalarning shaxsiy xususiyatlari e’tiborga olingan holda tashkil etilishi shart. Bu-didaktikaning asosiy prinstiplaridir.
Ta’lim berishda eng asosiysi talabalarga dars berish hisoblanadi. Dars, o’z navbatida, bir butunlik bo’lib, quyidagi qismlardan tashkil topgan:
o ta’lim-tarbiya oluvchi;
o o’quv dasturlari;
o darslik, o’quv qo’llanma, o’quv-uslubiy qo’llanma hamda didaktik materiallar;
o pedagogik usul va uslublar;
o o’qitishning texnik vositalari.

Darsning bu besh qismi o’zaro funkstional bog’liklikda bo’lib, bir butunlik, ya’ni dars degan majmuani tashkil qiladi. Birining mavjudligi boshqasining mavjudligini taqozo etib, birining yo’q bo’lishi boshqa barcha qismlarining faoliyatini yo’qqa chiqaradi. Bu qismlarning har biri, o’z navbatida, bir butunlik (majmua) bo’lib, bir necha qismlardan tashkil topgan.