Marcin Błaszczyk Biologia I genetyka

Przysadka mózgowa – część pośrednia, zachodzi tu synteza 
proopiomelanokortyny, z której powstają cztery hormony: kortykotro-
powopodobny, lipotropowy, β-endorfina oraz powstaje hormon melano-
tropowy nasilający syntezę melaniny w komórkach barwnikowych 
naskórka. 
Przysadka mózgowa – tylny płat (nerwowy), nie zachodzi tu synteza 
hormonów, jedynie uwalnianie hormonów podwzgórza: oksytocyny, 
wazopresyny. 
Szyszynka w zależności od naświetlenia organizmu, a raczej w 
warunkach braku naświetlenia, czyli w ciemności, syntetyzuje serotoninę 
i melatoninę (jej metabolit). Regulacja wydzielania melatoniny związana 
jest z aktywnością siatkówki oka. Zatem jej przeciętny poziom jest 
uzależniony od długości zaciemnienia w ciągu doby, zmieniającej się 
w ciągu roku. Jest to punkt wyjścia dla regulacji cykli dobowych i rocznych, 
związanych z aktywnością dzienną/nocną oraz np. z okresami płodności 
wyzwalanymi na osi podwzgórze – przysadka – gonady. Melatonina jest 
również jednym z najbardziej efektywnych „zmiataczy” wolnych rodników, 
chroniącym tkanki przed uszkodzeniami prowadzącymi do starzenia się. 
Gruczoł tarczowy syntetyzuje trójjodotyroninę oraz tyroksynę – 
jodowane pochodne aminokwasu tyrozyny. Hormony te, uwalniane pod 
wpływem hormonu tyreotropowego przysadki, nasilają katabolizm 
tłuszczów – lipolizę. Wzmagają też syntezę białek, obrót witamin, 
gospodarkę mineralną, wspomagają rozwój układu nerwowego, indukują 
wydzielanie hormonu wzrostu. Generalnie – przyspieszają metabolizm, 
nawet dwukrotnie w porównaniu ze stanem spoczynkowym, poprzez 
zwiększenie przepływu krwi przez wszystkie tkanki. 
Ponadto syntetyzowana tu jest kalcytonina – hormon peptydowy (32 
aminokwasy), regulująca wraz z parathormonem stężenie kationów 
wapniowych i fosforanów we krwi. W razie zwiększenia poziomu Ca
2+
we krwi uwalniana kalcytonina zwiększa aktywność osteoblastów 
(odkładających fosforan wapnia w postaci dihydroksyapatytu w kościach), 
natomiast hamuje aktywność osteoklastów (komórek rozpuszczających 
tkankę kostną i uwalniających Ca
2+
oraz PO
4
-
). Działanie kalcytoniny jest 
szczególnie wyrażone u dzieci, z wiekiem traci znaczenie. 

---

75