Markaziy Osiyoda temuriylar davridagi iqtisodiy g’oyalar. Mavzuning o’quv maqsadi

Ahmad Yassaviy 
va boshqa avliyolar, din peshvolarining maqbaralari uchun vaqfdar. mablag‘ 
ajratilgan. 

---

5.
Yevropadan ancha ilgari bu davlatda budjet tushunchasi bo‘lgan. Davlat xazinasi, 
kirim, chiqim, hisob-kitob qat’iy olib borilgan, taftish yo‘lga qo'yilgan edi. Buning uchun 
ma’lum mas’ul shaxslar ajratilgan va doim hisob berib borganlar. 
A.Temuming davlat va iqtisodiyot sohasidagi asosiy fikrlari 
«Temur tuzuklamda 
to‘la 
bayon etilgan. Tuzuklar Amir Temuming 1342- 1405-yillar oralig'idagi faoliyatini aks ettiradi va 
ikki qismdan (maqoladan) iborat. Birinchi qismda asosan yagona davlat barpo etish, uni 
mustahkamlash, qo'shni (27) yurt va mamlakatlami zabt etish masalalari yoritilgan bo‘Isa, 
ikkinchi qismda sohibqiron nomidan aytilgan o‘ziga xos vasiyat, pand-nasihat, turli sohalardagi, 
shu jumladan, ijtimoiy-iqtisodiyotga oid fikr-mulohazalar keltirilgan. Shohruh Mirzo va Mirzo 
Ulug‘bek davridagi iqtisodiy islohotlar A.Temur vafotidan keyin Shohruh va Ulug‘bek (1394-
1449) podsholigi (1409-1449) davrida iqtisodiyot yaxshi rivojlandi. Ayniqsa, qo‘shni 
mamlakatlar bilan savdo-sotiq munosabatlari o‘sdi. Bu Movarounnahrda (arabcha «daryo 
ortidagi mamlakat» degani) 1428- yilda Ulug'bek tomonidan o‘tkazilgan pul islohoti bilan 
bog‘liqdir. Jamiyatda pulning ahamiyatini yaxshi tushungan holda uning qadr- qimmatini 
oshirish uchun harakat qilingan. 
Ulug‘bek 
(1394-1449) tarixda ko‘proq davlat arbobi sifatida 
emas, 
bunyodkor inson, 
yuksak zehnli olim sifatida mashhurdir. Bu davrda mamlakat iqtisodiyotining asoslariga alohida 
e’tibor qilinadi, busiz rivojlanish bo‘lmasligini hokimlar yaxshi tushunishgan. Sug‘orish 
tarmoqlari qurilib, ular toshhovuz, darg'ot, navo, chig'ir, charxpalak, qaynama,sharshara, osma 
ko‘prik, handoq, tazar va sardobalar kabi turli-tuman suv inshoatlari bilan jihozlandi. 
Buyuk mutafakkir 
Alisher Navoiy 
ijodida ham iqtisodiy g‘oyalar muhim o‘rinni 
egallaydi. Uning asarlarida va faoliyatida, ayniqsa, tijorat, savdo masalalari ancha mukammal 
yoritilgan. A.Navoiy asarlarida savdogarlik ishi ma’qullanadi, lekin tovlamachi va chayqovchi 
qattiq tanqid qilinadi. A.Navoiy davlat arbobi sifatida mamlakatni tinch saqlash, 
obodonlashtirish ishiga katta hissa qo‘shdi. Navoiyning dastlabki ijtimoiy-iqtisodiy fikrlari 
shakllangan asari 1469-yilda