Markaziy osiyoning jahon

Analysis of world scientific views International Scientific Journal 
2023 
Vol1 Issue 8 
 
IF(Impact Factor)8.2 / 2023
 
https://academics.uz/index.php/awsit
142 
ajralib o‘z mustaqilligini qo‘lga kiritgan besh respublikaning vujudga kelishi turli 
tadqiqotchilar uchun mintaqani qaytadan kashf etish jarayonini boshlab berdi. 
Jahon Markaziy Osiyoning zamonaviy tarixini mustaqil ahamiyatga ega tadqiqot 
obyekti sifatida o‘rganmoqda. Zeroki, Markaziy Osiyoda jo‘g‘rofiy-siyosiy 
joylashuv, umumiy din, o‘zaro o‘xshash tillar hamda qardosh xalqlar madaniyati 
tutashgan mushtarak rishtalar mavjud. 
Markaziy Osiyoning zamonaviy tarixini tadqiq etishda turli xil omillar 
ustuvor o‘rin egallaydi. Bular jumlasiga siyosiy, iqtisodiy, madaniy, geografik va 
geosiyosiy omillarni alohida keltirish mumkin. Tabiiyki, bunday nuqtayi-nazar 
Markaziy Osiyoning o‘ziga xos xususiyati bilan chambarchas bog‘liq. O‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev “Markaziy Osiyo: yagona tarix 
umumiy kelajak, barqaror rivojlanish va taraqqiyot yo‘lidagi hamkorlik” 
mavzusidagi xalqaro konferensiyada bu masalaga alohida urg‘u berib shunday 
degan edi: “Bizning mintaqamiz xalqlarini ming yillik qardoshlik va yaxshi 
qo‘shnichilik rishtalari bog‘lab turadi. Bizni tarix, umumiy, madaniyat va an’analar 
birlashtiradi. Yevrosiyoning yuragida joylashgan mintaqamiz Yevropa va Yaqin 
Sharq, Janubiy va Sharqiy Osiyoni bog‘lovchi ko‘prik bo‘lib, Rossiya va Xitoy 
singari yirik davlatlar bilan chegaradoshdir. Mintaqamiz tabiiy resurslarga boy, bu 
yerda ko‘plab mamlakatlar va butun mintaqalar rivojiga sezilarli darajada ta’sir 
ko‘rsatagan noyob madaniyat va taraqqiyot salohiyati mavjud”.
Ayrim tadqiqotchilarning fikricha, Markaziy Osiyo geosiyosiy ahamiyati 
mintaqaning o‘z salohiyati bilan emas, balki asosan boshqa, chindan ham muhim 
mintaqalarga yaqinligi bilan belgilanadi. Masalan, “Vikipediya free ensiklopediya” 
deb nomlangan ommabop internet saytda quyidagi so‘zlarni o‘qish mumkin: 
“Markaziy Osiyo uzoq davr mobaynida strategik ahamiyatga molik mintaqa deb 
hisonlanib kelingani faqat uning Yevrosiyoda joylashgan buyuk davlatlarga 
yaqinligi bilan bog‘liq. Mintaqaning o‘zi hech qachon ko‘p sonli o‘troq aholiga 
ham, o‘z tabiiy boyliklaridan foydalanish qobiliyatiga ham ega bo‘lmagan. Shu 

---