Ma’ruza-1 : Iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning hozirgi zamon mazmuni tarkibiy tuzilishi va vazifalari

   

Siyosiy geografiya: Hozirgi bosqichda dunyodagi mamlakatlarning davlat va 

jamiyat qurilishining bosh belgilari va xususiyatlari, mamlakatlarning ichki va tashqi 

siyosatining asosiy yo’nalishlari; 

 

Mamlakatlarning siyosiy-geografik ya'ni (geostrategik) mikro, mezo va makro 

holati, davlat chegaralarining, hududiy tarkibining shakllanish bosqichlari; 

 

Mamlakatlar aholisining milliy, ijtimoiy-siyosiy- iqtisodiy hayotdagi roli va 

o’rnini; Mamlakatlarning jahon hamjamiyatidagi, xalqaro siyosiy  tashqi va nodavlat  

tashqiotlardagi o’rni, mamlakatlarning siyosiy maqsadlari va xalqaro munosabatlar 

tizimidagi ishtirokini tadqiq qiladi.  

 

 Siyosiy-geografiyadagi eng  muhim  geografik  muammolaridan  biri-dunyo 

siyosiy kartasining shakllanish jarayonidir. Bu jarayon  tashqi harakterga ham ega 

bo’lib, ishlab chiqarish kuchlari taraqqiyotining “vaqt chizig’i” davomida rivojlanish 

bosqichlarini ifodalaydi. Dunyo siyosiy kartasining shakllanish jarayoni avvalo 

ijtimoiy mehnat taqsimotining yuzaga kelishi, xususiy mulkchilikning rivojlantirish, 

sinflarining va turli ijtimoiy tabaqalarning  manfaatlarini himoya qiluvchi 

davlatlarning ijtimoiy-siyosiy hodisa sifatida  tashkil topishini ifodalaydi. Dunyo 

siyosiy kartasining shakllanishini quyidagi bosqichlarga bo’lib o’rganish maqsadga 

muvofiq: 

 

1. Mil.old IV ming - III minginchi yillardan to mil. V asriga qadar; 

 

2. Mil V asrdan to XVII asrning o’rtalari; 

 

3. XVII asr o’rtalaridan to XIX asr o’rtalari; 

 

4. XIX asr 70-yillaridan to XX asr boshlari 1913  

 

5. XX-asrning 20-90 yillari va XXI asr boshlari;