Ma’ruza-1 «Kompyuter tizimlari va tarmoqlari» fainiga kirish, uning maqsadi va vazifasi. Reja

Ikkinchi tamoyil «klient-server» arxitektura deb ataladi. Uning dasturiy ta’minoti resurslardan jamoa bo’lib foydalanishgagina mo’ljallanib qolmay, ularni qayta ishlash va foydalanuvchi talabiga ko’ra resurslarni joylashtirishga mo’ljallangan. «Klient-server» arxitekturalar dasturi tizimi ikkita bo’linmadan iborat: Serverning dasturli ta’minoti va foydalanuvchi -mijozning dasturiy ta’minoti. Bu tizimlar ishi quyidagicha tashkil qilinadi: mijoz-dasturlar foydalanuvchining kompyuterida bajariladi va umumiy kirish kompyuterida ishlaydigan dastur - serverga so’rov jo’natiladi. Ma’lumotlarning asosiy qismini qayta ishlash kuchli server tomonidan amalga oshiriladi, foydalanuvchi kompyuteriga faqat bajarilgan so’rov natijalari yuboriladi. Ma’lumotlar bazasi serverlari katta xajmdagi ma’lumotlar (bir necha 10 gigobayt va undan ko’p) bilan ishlashga muljallangan va kup sonli foydalanuvchilar yuqori unumli ishlab chiqarishni, ishonch va ximoyalanganlikni ta’minlaydi. Global tarmoqlari ilovalarida klient-server arxitekturasi (ma’lum ma’noda) asosiy sanaladi. Katta matnli saxifalarni saqlash va qayta ishlashni ta’minlovchi mashxur Web-serverlari, elektron pochta serverlari va boshqalar ma’lum. Sanab o’tilgan xizmat turlarining mijoz dasturlari ushbu serverlar tomonidan xizmatni qabul qilish olish va ulardan javob olish uchun so’rash imkonini beradi.

Taqsimlanadigan resursga ega xar qanday kompyuter tarmog’i server deb yuritilishi mumkin. Chunki boshqa kompyuterlarda foydalanishga ruxsat bo’lgan bo’linuvchi modemli kompyuter modem yoki kommunikatsiyali serverdir.

Shaxsiy kompyuterlarning lokal tarmog’i keng tarqalgan. Dunyodagi ko’pgina shaxsiy kompyuterlar shu tarmoqlarda ishlaydi. Lokal tarmoqlar bir-biridan uncha uzok bo’lmagan masofada joylashgan kompyuterlarni bog’lab turadi. Odatda ular bir yoki bir necha yaqin joylashgan korxona, muassasa va ofislar kompyuterlarini birlashtiradi. Lokal tarmoqning asosiy farqlanuvchi xususiyati barcha uni yagona kompyuterlarning ma’lumot uzatish tezkor kanali va kommunikatsiya asbob-uskunalarida xatolik yuzaga kelish extimolligining deyarli yo’qligi.