Ma’ruza 1-mavzu: Kurashchilarning texnik mahoratini oshirish yo‘llari

Ma’ruza 1-mavzu: Kurashchilarning texnik mahoratini oshirish yo‘llari.
Reja:
1. Kurashchilarning mashg‘ulot jarayonida texnik tayyorgarlik 2. Texnik harakatlarni amalga oshirishning umumiy asoslari 3. Kurashchining texnik mahoratini oshirish yo‘llari.
Tayanch so`z va iboralar: kurash texnikasi, usullar, texnik tayyorgarlik, texnik mahorat, hujum texnikasi, himoya, qarshi hujum, texnik va taktik tayyorgarlikning o`zaro bog`liqligi, qarshi usul, tik turish, parter.
1.Dzyudochilarning mashg‘ulot jarayonida texnik tayyorgarlik
Dzyudochilarning texnik tayyorgarligi sportchi tomonidan yuqori sport natijalariga erishishni ta’minlovchi harakatlar tizimining egallaganlik darajasi bilan tavsiflanadi.Kurashchining umumiy va maxsus texnik tayyorgarligi ajratiladi. Umumiy texnik tayyorgarlik yordamchi sport tuilaridagi har xil harakat malakalari hamda ko‘nikmalarini egallashga, maxsus texnik tayyorgarlik sport kurashida texnik mahoratga erishishga qaratilgan.Sport kurashida texnik tayyorgarlik bir qator murakkab vazifalami hal etishga yo‘naltirilgan: - maksimal kuchlanishdan foydalanish samaradorligini oshirish; - ish kuchlanishini tejash; - musobaqa faoliyatini o‘zgaruvchan holat sharoitlarida harakatlanish tezligi, aniqligini oshirish.Sport texnikasini takomillashtirish kurashchilaming ko‘p yillik tayyoigarligi davomida amalga oshiriladi va u tanlangan kurash turida texnik mahoratni oshirishga qaratiladi. Texnik mahorat deganda keskin sport kurashi sharoitlarida eng oqilona harakat texnikasini mukammal egallash tushuniladi. Texnik mahoratni takomillashtirishning uchta bosqichi ajratiladi; 1. Izlanish. 2. Barqarorlashtirish. 3. Moslashishni takomillashtirish. Birinchi bosqichda texnik tayyorgarlik musobaqa harakatlarining yangi texnikasini shakllantirishga, uni amaliyotda egallash shart- sharoitlarini yaxshilashga, musobaqa harakatlari tizimiga kimvchi ayrim harakatlami o‘rganishga (yoki qayta o‘rganishga) qaratilgan. Ikkinchi bosqichda texnik tayyorgarlik musobaqa harakatlarining butun malakalarini chuqur o‘zlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan.Uchinchi bosqichda texnik tayyorgarlik shakllangan malakalarni takomillashtirish, ularning asosiy musobaqalar sharoitlariga mos holda maqsadga muvofiq variantliligi, barqarorligi, ishonchliligi chegaralarini kengaytirishga qaratilgan.Har bir texnik tayyorgarlik bosqichining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: 1. Kurash texnikasi asosini tashkil etadigan harakat malakala- rining yuqori barqarorligi hamda oqilona variantivligiga erishish, musobaqa sharoitlarida ulaming samaradorligini oshirish.2. Harakat malakalarini qisman qayta qurish, musobaqa faoliyati talablarini hisobga olgan holda usullaming ayrim qismlarini tako- millashtirish.Birinchi vazifani hal etish uchun tashqi vaziyatni murakkab- lashtirish uslubi, organizmning turli holatlarida mashqlami bajarish uslubi qo‘llaniladi. Ikkinchi vazifani hal etish uchun - texnik harakatlami bajarish sharoitlarini yengillashtirish uslubi, birga (sopryajenny) ta’sir ko‘rsatish uslubi qo‘l!aniladi. Texnik usullarni bajarishda tashqi vaziyatni murakkablashtirish uslubi quyidagi bir qator usullarda amalga oshiriladi:1. Shartli raqib qarshiligining uslubiy usuli sportchiga texnik harakatni bajarish tuzilmasi va maromini takomillashtirishga, barqarorlik va natijalilikka tezroq erishishga yordam beradi.2. Qiyin dastlabki holatlar va tayyorgarlik harakatlarining uslubiy usuli. Masalan, egilib tashlashni takomillashtirshda ushlab olish joyi va kurashchilar o‘rtasidagi masofani o‘zgartirish lozim.3. Usullami bajarish uchun joyni cheklash uslubi malakani takomillashtirishda mo'ljallangan shartlarini murakablashtirishga yordam beradi. Kurashda, kichraytirilgan o`lchamdagi gilamlar qo‘llaniladi.Texnik harakatlarning bajarilishini qiynlashtiruvchi sportchi organizmining turh holatlarida mashqlami bajarish uslubi ham turh xildagi usullarda amalga oshiriladi:Harakatni ancha toliqqan holda bajarishning uslubiy usuli. Bu holda katta hajm va shiddatdagi jismoniy yuklamadan keyin sportchiga texnikani rivojlantirishga qaratilgan mashqlar taklif qilinadi.Nazorat o‘quv-mashg‘ulot bellashuvlari o‘tkazilgandan so‘ng katta emotsional zo'riqish holatida harakatrlami bajarishning uslubiy usuli.Vaqti-vaqti bilan ko‘rishni ta’qiqlash yoki cheklashishning uslubiy usuli harakatlanish malakasining retseptorfi-analizatorli tar kibiga tanlab ta’sir ko‘rsatishga yordam beradi.
Musobaqa vaziyatida ayrim usullar yoki harakatlami majburan bajarish usuli malakaui takomillashtirish jarayonida kurashchi faolligini rag‘batlantiradi. 0‘quv-mashg‘ulot bellashuvlarida kurashchi himoyaning texnik usullari, yoki, aksincha, hujum usullariga ko‘proq diqqatni to‘plashga ko‘rsatma oladi. Texnik harakatlami bajarish shartlarini yengillashtirish uslubi bir qator uslubiy usullardan iborat:1. Harakat elementini ajratish uslubiy usuli. Masalan, dzyudo kurashda - beldan yuqori qismdan ushlab olishni amalga oshirish.2. Mushak zo‘riqishini pasaytirish uslubiy usuli kurashchiga harakatlanish malakasidagi ayrim harakatlarga yanada aniq tuzatishlami kiritishga yordam beradi. Texnik harakatlarni takomillashtirish uchun kurashchiga ancha yengil vazn toifasidagi raqib tanlanadi. 3. Tezkor axborot uslubiy usuli zarur harakat kengligi, maromi, sura’tini tez egallab olishga yordam beradi, bajariladigan harakatni anglash jarayonini faollashtiradi. Texnik harakat to‘g‘risidagi tezkor axborot uchun videokamera va videomagnitofondan foydalanish qulaydir.Birga ta’sir ko'rsatish uslubi sport mashg‘ulotida o‘zaro birgalikda jismoniy sifatlami rivojlantirish va harakat malakalarini takomillashtirishga asoslangan uslubiy usullar yordamida amalga oshiriladi. Bu holda usullarai takomillashtirishda kurashchiga ancha og‘ir vazn toifasidagi raqib tanlanadi.