Ma`ruza №14 Mexatronikada ishlatiladigan datchiklar Reja

Parametrik daychiklar kirish parametrlari ta’sirida datchikning sezgir elementini fizik xususiyati o’zgaradi. Lekin bu o’zgarish haquda tashqariga chiqish signali yubora olmaydi. Undan chiqish signalini olish uchun tashqi energiya manbaiga ulash talab etiladi. Sezgir elementning fizik xususiyati o’zgarishi ta’sirida tashqi energiya manbaidan berilgan kirish signali kattaligi o’zgarib chiqish signali sifatida qaytadi. Bu o’zgarish kirish parametrlari qiymatiga mos keladi.



19.1-rasm. Parametrik datchikning sxemasi

Parametrik datchiklarda chiqish ko’rsatkichini elektr zanjir kattaliklari (qarshilik, induktivlik, o’zaro induktivlik, elektr sig’imi va kabilar) tashkil topadi. Bunday turdagi datchiklarda elektr toki va kuchlanishi sifatida chiqish signalini olish uchun ularni maxsus elektr sxemalariga (ko’prikli, differensialli) ulash hamda allohida energiya manbasiga ega bo’lishi kerak .

Datchik generator – bu sezgir elementiga muhit parametrlari ta’sir etganda o’zi chiqish signali shakllantiruvchi datchikdir. Bu datchikka tashqi energiya manbaini ulash shart emas.
Generator datchiklarida bevosita sezgir elementda kirish signali X chiqish signali U o’zgartiriladi. Ushbu o’zgartirish kirish signali energiyasi hisobiga bo’ladi va chiqish signali E.Yu.K. ko’rinishida hosil bo’ladi. Generator datchiklari juda oddiy bo’ladi, chunki ular qo’shimcha energiya manbaisiz ulanadi.

19.2-rasm. Datchik generatorining sxemasi



19.3 -rasm. Elektrik datchiklarning turlanishi
Parametrik datchiklarga quyidagilar kiradi:

• 
  rezistiv datchiklar;
  
• 
  induktiv datchiklar;
  
• 
  transformator datchiklar;
  
• 
  sig’im datchiklari.
  

Datchik generatorga quyidagilar kiradi:

• 
  termoelektrik datchiklar;
  
• 
  induktsion datchiklar;
  
• 
  p’ezoelektrik datchiklar;
  
• 
  fotodatchiklar.