43
Misr tabiblari butun Old Osiyoga mashhur bo’lganlar. Bizgacha
10 tibbiyot papirusi yetib kelgan. Tabiblar 100 ga yaqin kasalliklarni
davolash usullarini bilganlar, qon aylanishi va yurak faoliyati
to’g’risida bilimga ega bo’lganlar.
Fadimgi Misr san’ati misrliklarning kundalik hayoti, ularning
qadriyatlari va estetik qarashlarini aks ettiradi. Piramidalar Misr
sivilizatsiyasining ramziga aylandi, shaharlarning paydo bo’lishi esa
varvalik va sivilizatsiyaning chegarasi bo’lib xizmat qildi. Yirik
madaniy markazlar bo’lgan Memfis, Fiva kabi shaharlar nafaqat boy
moddiy madaniyatni, balki sivilizatsiyalashgan jamiyatining universal
ma’naviy madaniyatini ham yaratdi. Misr sivilizatsiyasining qudrat,
kuch va donishmandligini aks ettiruvchi Fivadagi Luksor va Karnak
ibodatxonalari bugungi kungacha yetib kelgan.
Me’morchilikda fir’avnlarning piramida-qabrlari, ibodatxonalar
qurish ustivor ahamiyat kasb etdi. Dahmalarning ikki xili: yer usti
dahmalari va qoyaga o’yilgan dahmalar keng tarqaldi. Piramida va
dahmalar qurish uchun I-II sulola fir’avnlari dafn qilingan mastabalar
namuna bo’lib xizmat qildi. III sulola fir’avni Joser uchun balandligi
60 m bo’lgan zinapoyasimon ilk piramida mastaba o’rnida qurildi. IV
sulola fir’avni Xufu, Xafra va Menkaura piramidasini qoyadan o’yib
yasalgan 20 metrlik sfinks qo’riqlab turibdi.
Dayr-al Baxrdagi malika Xatshepsut ibodatxonasi va Ramzes III
ning Madinat Abudagi (Fiva) ibodatxonalari ulug’vor tarzda qurilgan.
Yana shunday ibodatxonalar qoyalarga o’yib yasalgan (Ramzes III
ning Nubiyadagi Abu Simbel ibodatxonasi). Yana bir me’morchilik
san’ati namunasi podsho saroyi qarorgohi monumental shaklda
qurilgan. Barcha ibodatxona va saroylar rel’eflar, boy devoriy
rangtasvirlar bilan bezatilgan.
Misrda mahobatli haykaltaroshlikning eng qadimgi namunalarini
ko’rish mumkin. Masalan, Ramzes II ning ulug’vor haykali, hayotga
to’la Nefertiti haykalchalari.
Dostları ilə paylaş: