Ma’ruza. Yarimo‘tkazgichlarning elektrofizik xossalari. Yarimo‘tkazgichlarda kontakt xodisalari. Reja

Nazorat savollari
1. MT deb nimaga aytiladi va nima uchun uni unipolyar tranzistor deb ham atashadi?
2. MTlarning turlarini keltiring.
3. MTlarning kanali, zatvori, istoki, stoki va asosini qanday tushunasiz?
4. p-n o‘tish bilan boshqariluvchi MT ishlash prinsipini tushuntiring.
5. Asosga nisbatan zatvordagi va istokdagi kuchlanishlar o‘zgarganda kanal geometriyasi qanday o‘zgaradi?
6. MT tokiga zatvordagi va istokdagi kuchlanishlar qanday ta’sir ko‘rsatadi?
7. MTlarning ulanish sxemalarini aytib bering.
8. MT qanday ish rejimlarda ishlashi mumkin?
9. MTlarning VAXlarini keltiring.
10. MTlar asosiy parametrlarini ayting va ular qanday topiladi?


16- mavzu. INTEGRAL SXEMALAR.
Reja:

1. 
   Umumiy ma’lumotlar
   
2. 
   Yarimo‘tkazgichli IMSlar yaratilishi texnologik jarayon va operatsiyalar.
   
3. 
   BTlar asosidagi IMS larni tayyorlash.
   
4. 
   MDYa tranzistorlar asosidagi IMSlarni tayyorlash.
   

16.1 Umumiy ma’lumotlar

Integral mikrosxemalar elektr asboblarning sifat darajasidagi yangi turi bo‘lib elektron qurilmalarning asosiy negiz elementi hisoblanadilar.

Integral mikrosxema (IMS) elektr jihatdan o‘zaro bog‘langan elektr radiomateriallar (tranzistorlar, diodlar, rezistorlar, kondensatorlar va boshqalar) majmui bo‘lib, yagona texnologik siklda bajariladi, ya’ni bir vatqning o‘zida yagona konstruksiya (asos)da ma’lum axborotni qayta ishlash funksiyasini bajaradi.
IMSlarning asosiy xossasi shundaki, u murakkab funksiyalarni bajarish bilan birga kuchaytirgich, trigger, hisoblagich, xotira qurilmasi va boshqa funksiyalarni ham bajaradi. Xuddi shu funksiyalarni bajarish uchun diskret elementlarda mos keluvchi sxemani yig‘ish talab qilinardi.
IMSlar uchun ikki asosiy belgi mavjud: konstruktiv va texnologik. Konstruktiv belgisi shundaki, IMSning barcha elementlari asosiy asos ichida yoki sirtida joylashadi, elektr jihatdan birlashtirilgan va yagona qobiqga joylashtirilgan bo‘lib, yagona hisoblanadi. IMS elementlarining hammasi yoki bir qismi va elementlararo bog‘lanishlar yagona texnologik siklda bajariladi. Shu sababli integral mirosxemalar yuqori ishonchlilikka va kichik tannarxga ega.
Hozirgi kunda yasalish turi va hosil bo‘ladigan tuzilmaga ko‘ra IMSlarning uchta prinsipial turi mavjud: yarim o‘tkazgichli, pardali va gibrid. Har bir IMS turi konstruksiyasi, mikrosxema tarkibiga kiradigan element va komponentlar sonini ifodalovchi integratsiya darajasi bilan xarakterlanadi.
Element deb biror elektroradioelement (tranzistor, diod, rezistor, kondensator va boshqalar) funksiyasini amalga oshiruvchi IMS qismiga aytiladi va u kristall yoki asosdan ajralmagan konstruksiyada yasaladi.