Matematika o‘qituvchilar uchun metodik qo‘llanma Yangi nashr

10 + 4 + 2 = 16.
10 va 4 ning ayirmasidan 2 ta kam:
10 – 4 – 2 = 4.
10 va 4 ning ko‘paytmasidan 2 ta ko‘p:
10 × 4 + 2 = 42.
2. 
Berilgan amallarni namuna asosida bajaramiz va ularni yozamiz. Qo‘shish 
va ayirish amali orqali qiymatini topamiz. Amallar tartibini tushuntiramiz.
26 + 34 – 20 = 40
 
32 – 14 + 16 = 34
28 + 36 + 17 = 81
1-ish: 26 + 34 = 60
1-ish: 32 – 14 = 18
1-ish: 28 + 36 = 64
2-ish: 60 – 20 = 40
2-ish: 18 + 16 = 34
2-ish: 64 + 17 = 81 
3. 
Qanday shakllar berilgan? Ularning perimetri nimaga teng? Ular qan
-
day topiladi? Eslaymiz! Kim topqir?
1) 8 cm + 8 cm + 4 cm + 4 cm = 2 × 8 + 2 × 4 = 16 + 8 = 24 (yuqoridagi 
2-topshiriq asosida ishlaymiz). 
To‘g‘ri to‘rtburchakning perimetri 24 ga teng. 
2) 5 cm + 5 cm + 5 cm + 5 cm = 4 × 5 = 20. 
Kvadratning perimetri 20 ga teng. 
4. 
Amallarni namuna asosida 
bajaramiz va daftarimizga yozamiz. 
24 ÷ 8 × 4 = 12
6 × 3 ÷ 9 = 2 
1-ish: 24 ÷ 8 = 3 
1-ish: 6 × 3 = 18
2-ish: 3 × 4 = 12 
2-ish: 18 ÷ 9 = 2
Qolgan misollar ham shu tartib-
da yechiladi.
5. 
Aqlni charxlaymiz. Hisoblash-
lar qanday bajariladi? Shakllarda 
berilgan sonlar ishtirokida ifodalar 
tuzamiz va qiymatini topamiz. 
6 + 10 = 16
5 + 8 = 13 
6 × 10 = 60
5 × 8 = 40
6. 
O‘quvchilarga yo‘llanma bera-
miz. Ifodalarni yozamiz va qiymatini 
topamiz. 
70 + 15 – 30 = 55
48 ÷ 8 × 6 = 36
95 – 40 + 15 = 70
3 × 8 ÷ 4 = 6
119
4.
Rangli toshchalar qan-
day taq simlangan? Sonli 
ifoda tuzib, qiymatini 
topamiz. 
5. 
Ifodalarni yozamiz va qiymatini topamiz. 
10 dan 5 ta ko‘p; 25 dan 14 ta kam; 4 dan 5 marta 
ko‘p; 24 dan 6 marta kam; 38 va 17 ning yig‘indisi;
44 va 19 ning ayirmasi; 2 va 9 ning ko‘paytmasi.