Matematika va informatika fakulteti s601-21 guruh talabasi Esanbekova Zebuniso Nurnazar qizi Mavzu: Etikaning asosiy tushunchalari

Reja: etika etika fanining shakillanishi Etikaning asosiy tushunchalari

Matematika va informatika fakulteti s601-21 guruh talabasi Esanbekova Zebuniso Nurnazar qizi

Matematika va informatika fakulteti s601-21 guruh talabasi Esanbekova Zebuniso Nurnazar qizi

Mavzu: Etikaning asosiy tushunchalari

REJA:
1. ETIKA 2. Etika fanining shakillanishi 3. Etikaning asosiy tushunchalari

Etika falsafiy fan bo`lib,u olam odam munosabatlarining eng umumiy tizimining inson mavjudligi , hayoti, o`limi va abadiyligining o`ziga xos tomonlarini o`rganuvchi , bir necha ming yillik tarixga ega bo`lgan qadimiy fan. Etika axloqning paydo bo`lishi , rivojlanishi hamda mavjudlik qonuniyatlarini o`rganadi. ETIKA – yunoncha “ ethos “ so`zidan olingan bo`lib , mazkur atama ilmiy termin sifatida birinchi marta fanga qadimgi yunon faylasufi Aristotel tomonidan kiritilgan . O`z davrida Aristotel fanlarni tasnif qilib , ularni nazariy , amaliy va ijodiy guruhlarga ajratadi.

FANLAR

Nazariy

Amaliy

Ijodiy

Falsafa

Matematika

Fizika

Etika

Siyosat

San`at

Hunarmandchilik

Amaliy fanlar

Shu tariqa Etika falsafa doirasidan ajralib chiqadi va mustaqil fan sifatida shakllana boshlaydi. Hozirgi vaqtda «Etika» ijtimoiy-falsafiy fanlar tizimida o‘ziga xos o‘ringa ega bo‘lgan fandir. «Etika» (axloqshunoslik)–axloqning kelib chiqishi, mohiyati, xususiyatlari, jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni haqidagi fandir. U boshqa ijtimoiy fanlar singari o‘z qonunlari va kategoriyalariga ega bo‘lib, ular orqali o‘z xulosalarini bayon qiladi. «Axloq» so‘zi aslida arabcha so‘z bo‘lib, xulq-atvor, yurish-turish, tarbiya degan ma’nolarni anglatadi. Hozirgi vaqtda bu tushuncha jamiyatning axloqiy hayotida yuz beradigan barcha jarayonlarning majmuini aks ettiradi. Jamiyatning axloqiy hayoti deb kishilarning ijtimoiy, siyosiy va xuquqiy faoliyatida, oilasida va kundalik turmushida yuzaga keladigan o‘ziga xos munosabatlari shakliga aytiladi. Axloq tushunchasini ikki xil ma’noda ko‘rish mumkin: axloq umumiy tushuncha sifatida etikaning tadqiqot ob’ektini anglatsa, yakka tushuncha sifatida inson fe’l-atvori va xatti-harakatining o‘ziga xos ko‘rinishini anglatadi.

• 
  Shu tariqa Etika falsafa doirasidan ajralib chiqadi va mustaqil fan sifatida shakllana boshlaydi. Hozirgi vaqtda «Etika» ijtimoiy-falsafiy fanlar tizimida o‘ziga xos o‘ringa ega bo‘lgan fandir. «Etika» (axloqshunoslik)–axloqning kelib chiqishi, mohiyati, xususiyatlari, jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni haqidagi fandir. U boshqa ijtimoiy fanlar singari o‘z qonunlari va kategoriyalariga ega bo‘lib, ular orqali o‘z xulosalarini bayon qiladi. «Axloq» so‘zi aslida arabcha so‘z bo‘lib, xulq-atvor, yurish-turish, tarbiya degan ma’nolarni anglatadi. Hozirgi vaqtda bu tushuncha jamiyatning axloqiy hayotida yuz beradigan barcha jarayonlarning majmuini aks ettiradi. Jamiyatning axloqiy hayoti deb kishilarning ijtimoiy, siyosiy va xuquqiy faoliyatida, oilasida va kundalik turmushida yuzaga keladigan o‘ziga xos munosabatlari shakliga aytiladi. Axloq tushunchasini ikki xil ma’noda ko‘rish mumkin: axloq umumiy tushuncha sifatida etikaning tadqiqot ob’ektini anglatsa, yakka tushuncha sifatida inson fe’l-atvori va xatti-harakatining o‘ziga xos ko‘rinishini anglatadi.
  
• 
  Xususan «odob», «xulq-atvor» ma’nolarida ham ishlatiladi. Aslida «axloq» va «odob» tushunchalari bir-biridan mazmun jihatidan farq qiladi.
  
• 
  «Axloqshunoslik» kitobida ko‘rsatishicha, «Odob-inson haqida yoqimli taassurot uyg‘otadigan, lekin jamiyat va insoniyat hayotida u qadar muhim ahamiyatga ega bo‘lmaydigan, milliy urf-odatlarga asoslangan chiroyli xatti-harakatlarni o‘z ichiga oladi.
  
• 
  Axloq esa–jamiyat, zamon insoniyat tarixi uchun namuna bo‘la oladigan ijobiy xatti-harakatlar yig‘indisidir».