Mathcad programması jardeminde eki hám úsh ólshewli grafiklardı qurıw texnologiyası

Mathcad programması jardeminde eki hám úsh ólshewli grafiklardı qurıw texnologiyası
Grafik formatın qayta ózgertiw ushın grafik maydanın eki ret tez-tez
tıshqanshanı kórsetip basıw hám ashılǵan baylanısıw aynasınan kerekli ózgerislerdi qılıw kerek.
Eger bir neshe funksiyalar grafigini qurıw kerek bolsa hám olar argumentlari hár túrlı
bolsa, ol halda grafikda funksiyalar hám argumentlar atları izbe-iz útir qóyılıp kiritiledi.
Bunda birinshi grafik birinshi argument boyınsha birinshi funksiya grafigini hám ekinshisi bolsa
uyqas túrde ekinshi argument boyınsha ekinshi funksiya grafigini suwretleydi hám t.b

1-súwret. Funksiya grafigini qurıw.
Tómende grafik formatı baylanısıw aynası qoyılmaların beremiz:
1. X-Y Axes - koordinata kósherin formatlaw. Koordinata kósherine setka, sanlı bahalardı
grafikǵa belgilerdi qoyıw hám tómendegilerdi ornatıw múmkin:
• LogScale - logarifmik masshtabda o'qga sanlı bahalardı súwretlew;
• Grid Lines - sızıqqa setkalar qoyıw ;
• Numbered - koordinata kósheri boyınsha sanlardı qoyıw ;
• Auto Scale - san bahalar shegarasın o'qda avtomatikalıq tańlaw ;
• Show Markers - grafikka belgi kirgiziw;
• Autogrid - sızıq setkası sanın avtomatikalıq tańlaw.
2. Trace - funksiya grafikların formatlaw. Hár bir funksiya grafigini bólek ózgertish
múmkin:
• sızıq kórinisi (Solid - úzliksiz, Dot - punktir, Dash - shtrixlı, Dadot - shtrixlı
punktir); • sızıq reńi (Color);
• grafik tipi (Type) (Lines - sızıq, Points - noqatlı, Bar yamasa SolidBar - ústinli, Step -
teksheli grafik hám basqa );
• sızıq qalıńlıǵı (Weight);
• simvol (Symbol) - grafikda esaplanǵan bahalar ushın (sheńber, krestik, tuwrı
múyesh, romb).
3. Label - grafik maydanı sarlovhasi. Title (Sarlovha) maydanına sarlovha teksti
kiritiledi.
4. Defaults - bul qoyılma járdeminde grafik kóriniske qaytıw múmkin.
Úsh ólshemli grafik qurıw ushın tómendegi proceduralardı orınlaw kerek.
1. Eki ózgeriwshili funksiya atınıń keyin (:=) jiberiw operatorı hám funksiya ańlatpasın
kirgiziw.
2. Grafik qurıw kerek bolǵan jayǵa kursor qóyıladı.
3. Matematikalıq paneliniń Graph (Grafik ) panelinen Surface Plot (úsh ólshemli grafik )
tuymesi basıladı. Sol orında úsh ólshemli grafik shablonı payda boladı.
4. Shablon maydanından sırtında tıshqansha basıladı hám grafik qurıladı, mısalı, 5-
súwret shep tárep.
Eki ózgeriwshili funksiya boyınsha grafik sırtın qurıwdı tez qılıw maqsetinde basqa
usıl da ámeldegi hám ol ayırım jaǵdaylarda funksiya sırtın dúziwde funksiya dızbek sanlı bahaların
isletedi, mısalı, 5-súwret shep tárep. Bunday grafiktı qurıw ushın tómendegi proceduralardı
orınlaw kerek.
1. Diskret ózgeriwshiler járdeminde eki funksiyanıń ózgeriwshisi ushın da
bahaların kirgiziw.
2. Dızbek kirgiziw. Onıń elementleri funksiya bahaları bolıp, olar berilgen funksiya
argumentlari mánislerinen shólkemlestiriledi.
3. Kursor qaysı jayǵa grafik qurıw kerek bolsa sol jayǵa qóyıladı.
4. Grafik shablonına funksiya atınıń kirgiziw.
5. Shablon maydanından sırtında tıshqansha basıladı hám grafik qurıladı, mısalı 6 -
súwret oń tárep.

Grafik formatın qayta ózgertiw hám oǵan reńler beriw ushın grafik maydanın eki

ret teztez tıshqanshanı kórsetip basıw hám ashılǵan baylanısıw aynasınan kerekli ózgerislerdi
qılıw kerek. Bul ózgertiwler baylanısıw aynası 6 -suwretde berilgen. Bunda :
• Surface Plot - grafik sırtı ;
• Contour Plot - grafik sızıǵı dárejesi;
• Data Points - grafikda tek esap noqatların súwretlew;
• vector Field Plot - vektor maydanı grafigi;
• Bar Plot - úsh ólshewli grafik gistogramması ;
• Patch plot - esap bahaları maydanı.
Bulardan tısqarı taǵı bir qansha basqarıw elementleri bar. Olar grafiktı
formatlawda keń múmkinshilikti beredi. Mısalı, grafik masshtabın ózgertiw, grafiktı
aylandırıw, grafikǵa animatsiya beriw hám basqa. 7-suwretde úsh ólshemli grafiktı formatlaw
áynegi berilgen

2-súwret. Eki ózgeriwshili funksiya grafigini qurıw.
Grafiktı basqarıwdıń basqa usılları tómendegiler:
• Grafiktı aylandırıw onı kórsetip tıshqansha oń tuymesin basıw menen ámelge
asıriladı.
• Grafiktı masshtablastırıw Ctrl tuymesin basıp tıshqansha arqalı atqarıladı.
• Grafikǵa animatsiya beriw Shift tuymesin basıw menen tıshqansha arqalı ámelge
asıriladı.

3-súwret. Grafiktı formatlaw áynegi.