Mavzu : shaxsning bilish jarayonlari reja

1.	Ruhiy faoliyatning faolligiga ko’ra xotira turlari
harakat yoki motor harakat xotirasi; obrazli xotira; v) his-tuyg’u yoki hissiyot xotirasi; g) so’z-mantiq xotira
2.	Ruhiy faoliyatning maqsadiga binoan xotira turlari	ixtiyorsiz; ixtiyoriy; v) mexanik
3.	Ruhiy faoliyatning davomiyligiga ko’ra xotira turlari	qisqa muddatli xotira; uzoq muddatli; v) operativ (tezkor) xotira
4.	Ruhiy faoliyat qo’zg’atuvchisining sifatiga ko’ra xotira turlari	musiqiy; eshitish xotirasi
5.	Ruhiy faoliyatning inson yo’nalishiga qarab xotira turlari	fenomenal; kasbiy

Psixologiyada xotira 5 ta muhim mezonga muvofiq ravishda turlarga, ajratiladi:

Matnning ko’p jihatlari bir-biriga o’xshashligi yodlash jarayonini qiyinlashtiradi. Agar so’zlar majmuasi har xil qilib tuzib chiqilsa, ish osonlashadi. Misol uchun ro’yxat tartibida yozilgan biror so’zni eslaganingizda aqlingizga nima keladi? Tabiiyki, uning ro’yxatda joylashgan o’rni. Bu xotiraning kuchiga dalolat qilmaydi. O’sha so’zni eslash uchun bundan ahamiyatliroq jihat yo’qligini anglatadi xolos. Shunday ekan, yod olinayotgan har bir so’z o’ziga xos tarzda boshqalardan ajralib turishi kerak. Ularni yozganda bir xillikdan qochib, rang yoki harf shakllari turlicha qilib tuzilsa, yodlash jarayonida ijobiy natijalarga erishish mumkin.

• 
  Matnning ko’p jihatlari bir-biriga o’xshashligi yodlash jarayonini qiyinlashtiradi. Agar so’zlar majmuasi har xil qilib tuzib chiqilsa, ish osonlashadi. Misol uchun ro’yxat tartibida yozilgan biror so’zni eslaganingizda aqlingizga nima keladi? Tabiiyki, uning ro’yxatda joylashgan o’rni. Bu xotiraning kuchiga dalolat qilmaydi. O’sha so’zni eslash uchun bundan ahamiyatliroq jihat yo’qligini anglatadi xolos. Shunday ekan, yod olinayotgan har bir so’z o’ziga xos tarzda boshqalardan ajralib turishi kerak. Ularni yozganda bir xillikdan qochib, rang yoki harf shakllari turlicha qilib tuzilsa, yodlash jarayonida ijobiy natijalarga erishish mumkin.