Mavzu : Simsiz tarmoq texnologiyalari. Bajardi

Wi-Fi simsiz aloqa tarmog’ining keyingi avlodi Li-Fi deb nomlandi.

    

Yaqinda olimlar  ma’lumotlarni  o’tkazish  uchun  mo’ljallangan  mutlaq  yangi

texnologiya ustida ishlashni boshlab yuborishgan edi. Bu simsiz interfeys bo’lib,

uning yordamida oddiy yoritguvchi asboblardan foydalangan holda nurlanish

maromini buzmay, osongina va tezkorlik bilan ma’lumotlarni o’tkazish mumkin.

Buning uchun insonning ko’ziga ta’siri judayam kam bo’lgan yorug’lik

diodlarining intensivligini tezda va yuqori aniqlikda o’zgartira olish qobiliyatiga

ega texnologiyalardan foydalaniladi. Wi-Fi texnologiyasining ushbu analogi Li-Fi

(inglizcha, light – yorug’lik so’zidan olingan) deb nomlanadigan bo’ldi.

    

Ma’lumotlarni  o’tkazishda  yorug’likdan  foydalanish  g’oyasi  yaqinda  paydo

bo’lgan emas, bunday g’oya bir asr avval ham mavjud bo’lgan. Ilk marta simsiz

telefon qo’ng’irog’ini amalga oshirgan shaxs Aleksandr Bell bo’lib, bu voqea

1880-yilda yuz bergan. Bell buni o’zining “Fotofon” deb nomlangan kashfiyoti

yordamida amalga oshirgan.

    

Yorug’lik  yordamida  ma’lumotlarni  o’tkazishga  bo’lgan  ilmiy  va  tijoriy

qiziqishlar, asosan, so’nggi yillarda kuchayib ketdi. Tan olish kerakki, bugungi

kunda Wi-Fi texnologiyasi shunday ommalashib ketdiki, hozirda undan hatto

samolyotlarda, avtobuslarda, muzlatgich va sovutgichlarda, umuman olganda,

---

deyarli barcha turdagi elektronika vositalarida foydalanish mumkin. Biroq, ushbu

texnologiya orqali ma’lumotlarni o’tkazish uchun mo’ljallangan kirish nuqtalari

(access point) va unga bog’lanuvchi simsiz qurilmalarning ishlashi bir-biriga

halaqit berib qolishi mumkin. Bu esa simsiz tarmoqning o’tkazish imkoniyatini

pasaytiradi, natijada kishilarda ma’lumotlarni o’tkazishning muqobil variantlarini

ishlab chiqish ehtiyoji paydo bo’ldi. Garald Xaas – Edinburg universiteti professori

ilk Li-Fi timsolini namoyish qildi. U o’tkazgan tajribada ma’lumotlarni o’tkazish

tezligi 10 Mbit/s gacha yetdi. Biroq, professor Xaas interfeys tezligini 100 Mbit/s

gacha yetkazishni rejalashtirmoqda.

    

Yorug’lik  orqali  ma’lumotlarni  o’tkazish  texnologiyasiga  ko’pchilikning

qiziqishi baland, chunki unda hech qanday radioto’lqinlarsiz ma’lumotlarni simsiz

tarmoqda o’tkazish mumkin. Bundan tashqari, neft platformalarida, suv ostida,

navigatsiya qurilmalari ishlaydigan samolyotlarda radioto’lqinlardan foydalanish

ko’pincha ish faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatadi.

---