Mavzu. 1 Odam anatomiyasi va fiziologiyasi. Modda va energiya almashinuvi reja

ZOTILJAM.Bu o'pka yallig'lanishi natijasida kelib chiqadigan kasallik. O'tkir zotiljam nafas olish a'zolari kasalliklari orasida ko'p uchraydigan, asosan, o'pka to'qimalari (alveola, oraliq to'qima, may da qon tomirlari)ning o'tkir yallig'lanishi bilan kechadigan kasallikdir.

O'tkir zotiljam bilan har qanday yoshdagi odam kasallanishi mumkin. Ammo bu kasallik yosh bolalar va qariyalar orasida ko'p uchraydi. Agar kasallik o'z vaqtida aniqlanmasa, to'g'ri davolanmasa, har xil og'ir asoratlarni keltirib chiqarishi, hatto o'limga olib kelishi mumkin.

Sabablari. Bakteriyalar, viruslar, mikoplazmalar, rikketsiyalar, zamburug'lar, allergiya, fizik va kimyoviy omillar.

Krupoz zotiljam. Etiologiyasi. Kasallikni Frenkel pnevmokokki keltirib chiqaradi. Bu mikroorganizm sharsimon, juft-juft bo'lib, diplokokk deb ham ataladi. Ba'zan boshqa sharsimon mikroblar ham sababchi bo'lishi mumkin.

Bundan tashqari, alkogolizm, kishini zaiflashtirib qo'yuvchi kasalliklar oqibatida ham zotiljam kelib chiqadi. Krupoz zotiljam o'tkir yuqumli kasallik bo'lib, bunda yallig'lanish jarayoni o'pkaning zararlangan qismidan uning butun bo'lagiga va plevraga tarqaladi.Krupoz zotiljam lobulyar zotiljamdan farqli ravishda plevro-pnevmoniya va bo'lim zotiljami deb ataladi. Krupoz zotiljamida yalhg'lanish ekssudati fibrindan iborat bo'lganligi uchun fibrinoz zotiljam ham deb ataladi. Krupoz zotiljamda o'pkadan anatomik o'zgarishlarning 4 ta rivojlanish bosqichi bor:

a) giperemiya bosqichi; b) qizil jigarlanish bosqichi; d) kulrang jigarlanish bosqichi; e) tuzalish bosqichi.

Kasallik asorati. Krupoz pnevmoniya aksariyati nafas olish organlariga asorat qoldirishi mumkin (plevrit, o'pka yiringlashi, o'pka gangrenasi).

Davolash. Krupoz zotiljam bilan og'rigan bemorni darhol kasalxonaga yotqizish va yaxshilab parvarish qilish zarur. Bemor yotgan xonaning havosi toza va yetarli bo'lishi, xona tez-tez shamollatib turilishi lozim. Bemorga yengil hazm boiadigan va kaloriyali, vitaminli taomlar buyuriladi (choy, kofe, sut, meva sharbatlari, qaymoq, qotgan non, tuxum, C vitamin va hokozalar). Dorilardan norsulfazol, sulfadimezin 1-2-kun katta dozalarda 6-7 gberiladi. 3-5-kunlari kuniga 4-5 g dan beriladi.