Mavzu: №1Sharq mutafakkirlarining pedagogik qarashlari

Mavzu: № 31 Qobiliyat va uning turlari
Reja:
1. Qobiliyat haqida tushuncha.
2. Qobiliyat turlari.
3. Ijodiy topshiriqlar.
Qobiliyat — kishining muayyan faoliyatiga bo'lgan layoqatidir
Qobiliyat – faoliyatni muvofaqqiyatli bajarishni ta’minlaydigan individual psixologik xususiyat.
Kishilar qobiliyati nihoyatda xilma-xil bo'ladi. Har bir kasb kishidan mehnatda, ijodiyotda va o'qish faoliyatlarida tegishli qobiliyat talab etadi.
Qobiliyat ko’rinishlari:
1.Tadbirkorlik;
2.Miya faoliyati;
3.Oldindan his etish;
4.Muammoni o’z vaqtida hal qilish;
Qobiliyat turlari.
- Umumiy qobiliyatlar
- Maxsus qobiliyatlar.
- Umumiy qobiliyatlar:
Zehn.
Nutqni ifodalash
Yozish.
Xotira.
Xayol.
Maxsus qobiliyatlar:
- Ilmiy
- Amaliy.
- Badiiy
- Qobiliyatli kishi
- Qobiliyatli kishi
Inson qobiliyatining barcha turlari hamma odamlarga xosdir — har qaysi odam ma’lum darajada kishi faoliyatini barcha turlariga layoqatli bo'ladi, lekin, shu bilan bir qatorda, ko'pchilik faoliyatning bir necha sohasidan yoki hatto bir sohasida salohiyat ortiqroq bo’ladi.
Biror sohada qobiliyati sezilarliroq bo’lib ko’rinadigan ayrim kishilarni qobiliyatli kishi (umuman) qobiliyatii matematik, qobiliyatli musiqachi, konstruktor, rassom va hokazo deydilar.
Umumiy qobiliyatlar- insonning turli faoliyatlari muvaffaqiyatini ta’minlovchi aqliy qobiliyatlar xotira va nutqning rivojlanganligi, qo’l harakatlarini va boshqa xususiyatlardan iborat. Masalan, kuzatuvchanlik, konstruktiv xayol, tez fikrlay olish kabilar.
Maxsus insoniy qobiliyatlar- ijtimoiy –tarixiy tabiatga ega bo’lib, ijtimoiy hayot va taraqqiyotni ta’minlaydi. Maxsus insoniy qobiliyatlar o’z navbatida umumiy va xususiy qobiliyatlarga bo’linadi.
Ilmiy qobiliyat- abatrakt,evristik fikrlashning yuksak rivojlangan bo’lishi,og’zaki mantiqiy xotirani, qatiyat va sabr-toqatni talab qiladi.
Badiiy qobiliyat- sensor obrazli fikrlashning alohida rivojlangan bo’limi, o’tkir emotsional ta’sirchanlik va reaktivlikni talab qiladi. Bu qobiliyatga tasvirlash, musiqaviy, artistik, va adabiy qobiliyatlar kiradi.
Tabbiy qobiliyatlar- odamlar va hayvonlar uchun xos bo’lib,idrok qilish, xotirada saqlash,oddiy muloqotga kirisha olish shular jumlasidandir.
Amaliy qobiliyat- praktik aqlning yuksak darajada rivojlanganligini, fahm-farosatning kuchliligi, iroda va yetuk kirishuvchanlikni o’z ichiga oladi.
2. Qobiliyatning asosiy turlari qaysilar?
- umumiy va maxsus qobiliyatlar
- Maxsus va amaliy qobiliyatlar
- Umumiy va aqliy qobiliyatlar
- Tabiy va amaliy qobiliyatlar.
3........... kishining muayyan faoliyatiga bo'lgan layoqatidir
- Layoqat
- Malaka
- Harakat
- Qobiliyat.
4......... abatrakt,evristik fikrlashning yuksak rivojlangan bo’lishi,og’zaki mantiqiy xotirani, qatiyat va sabr-toqatni talab qiladi.
Ilmiy
Badiy
Amaliy
Tabiy.
Chaynword
Kishilar .......... nihoyatda xilma-xil bo'ladi........... .........- abatrakt,evristik fikrlashning yuksak rivojlangan bo’lishi,og’zaki mantiqiy xotirani, qatiyat va sabr-toqatni talab qiladi. ……… …….. - odamlar va hayvonlar uchun xos bo’lib,idrok qilish, xotirada saqlash,oddiy muloqotga kirisha olish shular jumlasidandir.
Badiiy qobiliyat- sensor obrazli fikrlashning alohida rivojlangan bo’limi, o’tkir emotsional ta’sirchanlik va reaktivlikni talab qiladi. Bu qobiliyatga .........., musiqaviy, artistik, va adabiy qobiliyatlar kiradi