Mavzu №9: Bilish jarayonlari diagnostikasi

Internet ssilka:
http://www.my-shop.ru/shop/books/12594.html
http://www.psyho.ru/books/psyhoanalys/book1.htm
http://www.etel.dn.ua/~psychology/stat/NauchnRaz/BurlachukLF.htm
http://psychoanalyse.narod.ru/rorsch1.htm
11-mavzu: Psixokorrektsion dastur tuzilishiga qo‘yiladigan talablar va ularning o‘ziga xos xususiyatlari

Reja:
1.Psixokorreksion dastur tuzishning asosiy tamoyillari.
2.Korreksion, profilaktik va rivojlantiruvchi topshiriqlarning tizimlilik tamoyili.
3.Korreksiya va diagnostikaning birligi tamoyili.
4.Kauzal tipdagi korreksiyaning qarama-qarshilik tamoyili.
5.Korreksiyaning faoliyatli tamoyili.
6.Mijozning yosh-psixologik, individual xususiyatlarini inobatga olish tamoyili.
7.Psixologik ta’sir metodlarining komplekslilik tamoyili.
8.Korreksion dasturda ijtimoiy muhitdagi yaqin kishilaming faol ishtirokini ta’minlash tamoyili.
9.Psixik jarayonlarning notekislik darajasi tamoyili.
10.Ta’limni dasturlashtirish tamoyili.
11.Yoshga oid qiyinchiliklar tamoyili. Ma’lumotlarning hajmi va murakkablik darajasini inobatga olish tamoyili.
12.Ma’lumotlarning emotsional qiyinlik darajasini inobatga olish tamoyili.

Mavzuning o‘quv maqsadi: talabalarni psixokorreksion dastur tuzilishiga qo'yiladigan talablar va ularning o'ziga xos xususiyatlari bilan tanishtirish.
Darsning vazifasi: Talabalaming psixokorreksion dastur tuzishning asosiy tamoyillari to‘g‘risidagi bilimlarini rivojlantirish.
Tayanch tushunchalar: Psixologik xizmat, psixokorreksion dastur, psixologik korreksiya, psixologik korreksiya tamoyillari, Kauzal tipdagi korreksiya.
1. Psixokorreksion dastur tuzishning asosiy tamoyillari
Mehnatni ko‘p talab etadigan psixologning tuzatish ishi - ota-onalar, o‘qituvchilar, tarbiyachilar va bolalar guruhi yoki individual bir bola bilan hamkorlikda olib boriladi. Ishning ana shu turi ancha mehnat, vaqt, ko‘p metod va metodikalarni qo‘llashni talab etsa ham ancha natijali hisoblanadi.
Psixokorreksion dasturlami tuzishda quyidagi holatlami hisobga olish zarur:
Korreksion ishning aniq maqsadini belgilash.
Korreksion ishning konkret maqsadini aniqlovchi vazifalarni aniqlash.

• Ishning formasini aniqlash (individual, guruhiy yoki aralash). Metodika va texnikani ishlab chiqish.

  
  

• Korreksion ishga ketadigan umumiy vaqtni aniqlash.

  
  

• Uchrashuv kunlarini belgilab olish.

  
  

• Vaqtini aniqlash (boshida 10-15 minut, oxirida 1,5-2 soat)

  
  

• Korreksion dasturni ishlab chiqish va mazmun mohiyatini belgilab olish.

  
  

• Korreksion ishda yaqin qarindoshlarining qatnashuvini belgilash.

  
  

Korreksion dasturni boshlashda dinamika va o‘zgartirishlar bo‘lishi yoki bo‘lmasligini belgilash.

Korreksion tadbir so ‘ngida korreksion dasturning samaraliligi, maqsad va vazifalarining bajarilganligiga baho beruvchi xulosa hisobot tayyorlanadi.
Psixokorreksion tadbirlarning samaraliligini baholash quyidagicha mezonda aniqlanadi:
A) rivojlanishdagi qiyinchilikning yechilishi, barham topishi.
B) maqsad va vazifalarning belgilanishi korreksion mahsuldorligi uzoq muddatdan so‘ng ish davom etayotganda, oxirida aniqlanadi.
Korreksion dastur muammoning butunlay hal bo‘lishini oldiga maqsad qilib qo‘ymaydi, balki samarali ish olib borishda muammolarning yo‘qolishi va yechilishiga har tomondan baho berilayot`ganiga ham qaraladi.
Masalan: mijoz uchun dasturda ishtirok etayotgan vaqtda uning emotsional holatining yaxshilanishi, ijobiy his qilishi bilan belgilanadi.
Psixolog uchun korreksion dastur tashkil etilishi, majburiyatni his etishi oldiga qo‘yilgan vazifani bajarilishi bilan aniqlanadi.
Mijozning yaqinlari uchun esa, mijozda paydo boMgan muammoning qay tarzda ijobiy hal etilganligi bilan aniqlanadi.
Korreksion dasturlam ing ijobiy ta ’sir doirasi uning intensivligidadir.
Korreksion m ashg‘ulotlar 1-1,5 soatdan oshmasligi, olib borilayotgan o‘yinning m a’no jihatdan o ‘ylanganligi bilan ham bogMiq. M ashg‘ulot!ar tugagandan keyin ham iloji boricha mijozning taraqqiy etishi bilan qiziqib borish, muloqotni y o ‘qotmaslik bir, ikki oyda bir marotaba uchrashi lozim. Korreksion dasturlar qancha erta aniqlanib ish boshlansa shuncha tez samara beradi.
Psixologik korreksiya dasturlarini tuzishda quyidagi asosiy tamoyillarga tayanish zarur:
1. Korreksion, profilaktik va rivojlantiruvchi masalalar tizimliligi tamoyili.
2. Korreksiya va psixologik diagnostikaning birligi tamoyili.
3. Kauzal ko'rinishdagi korreksiyaning ustivorligi.
4. Korreksiyaning faoliyatga doirligi tamoyili.
5. Mijozning yoshga doir psixologik va individual xususiyatlarini inobatga olish tamoyili.
6. Psixologik ta ’sir ko'rsatish metodlarining kompleksliligi tamoyili.
7. Korreksiyaga mijozning ijtimoiy muhitidagi yaqin kishilarni jalb etish tamoyili.
8. Psixik jarayonlar tuzilmasining turli darajalariga tayanish tamoyili.
9. Dasturlashtirilgan ta ’lim berish tamoyili.
10. Murakkablikka tadrijiy o 'tish tamoyili.
11. Berilayotgan materialning hajmi va murakkablilik darajasini hisobga olish tamoyili.
12. Materialning emotsional murakkabligini inobatga olish tamoyili.