1 Algoritmning asosiy xossalari
.
Har bir inson xayotida sodda yoki murakkab bo’lgan ko’plab masalalar
uchrab turadi. Bu masalalarni ma’lum qoida va instruktsiyalarga asoslangan xolda
echish mumkin. Ko’pgina masalalarni echishni inson texnik qurilmalar-avtomatlar,
exm, robotlarga topshirishi mumkin.Ikkala xolda ham qo’yilgan
masalani echish
uchun, avval uning algoritmini tuzish zarur.
A l g o r i t m deb, qo’yilgan masalani echishga karatilgan amallar ketma-
ketligini bajarish uchun tushunarli va aniq ko’rsatmalarni berishga aytiladi.
Algoritm so’zi, arifmetik amallarni bajarish qoidalarini bayon kilgan, IX asrning
buyuk matematigi Al-Xorazmiy nomining lotincha shaklidan kelib chikkan.
Dastavval algoritmlar deganda ko’p xonali sonlar
bilan turt arifmetik amal
bajariladigan qoidalar tushinilar edi. Keyinchalik bu tushuncha qo’yilgan masalani
echishga olib keladigan qoida va amallar ketma-ketligini belgilash uchun qo’llanila
boshladi.
Algoritm quyidagi xossalarga ega : uzluklilik, aniqlik, natijaviylik va
ommaviylik.
Uzluklilik : Dastlabki berilgan ma’lumotlarni natijaga
aylantirish jarayoni
uzluksiz ravishda amalga oshiriladiki bunda vaqtning har bir keyingi keladigan
daqiqasiga mikdor (kattalik) larning qiymati vaqtning shunday oldingi daqiqasida
bo’lgan mikdorlar qiymatidan ma’lum bir qoidalar buyicha olinadi.
Aniqlik : Algoritmning har bir qoidasi aniq va bir qiymatli bo’lishi zarurki bunda
vaqtning biror daqiqasida olingan mikdorlar qiymati vaqtning shundan oldingi
daqiqasida olingan mikdorlar qiymati bilan bir qiymatli aniqlangan bo’ladi.
Natijaviylik . Algoritm masalaning echilishiga chekli
soniga qadamlar ichida olib
kelishi yoki masalani echib bo’lmaydi degan xabar bilan bilan tugashi kerak.
Ommaviylik . Masalaning echish algoritmi shunday yaratilishi kerakki uni
faqat boshlangich ma’lumotlar bilan farqlanadigan masalalarni echish uchun ham
qo’llanilishi kerak. Bunda boshlangich ma’lumotlar algoritmni qo’llash
soxasi
deb ataladigan birorta soxadan olinadi.