Mavzu: Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari

Kislotalarning fizik va kimyoviy xossalari

Ko'pchilik kislotalar, masalan, sulfat, nitrat, xlorid kislotalar - rangsiz suyuqliklar bo'lib, HNO2 va HC1 laming konsentrlangan eritmalarida HNO₃ va HC1 molekulalari bug' holatida idish og'zida ajralib turadi. Ulaming bug'i o'ziga xos Ыdga ega. H₃PO₄, HPO₃, va H₃BO₃ kabi kislotalar qattiq holatda bo'lib, suvda yaxshi eriydi. H₂SiO₃ iviq modda bo'lib, suvda erimaydi.

Kislotalarning eritmalari nordon ta'mli bo'ladi. Yaxshi pishmagan olma, limon va qatiq zardobining nordon ta'mlari ulardagi mavjud kislotalar tufaylidir. Olma, limon va sut kislo-talaming nomlari ham ularda uchraydigan meva va sut nomidan olingan.


Kislotalarning eritmalariga indikatorlaming ta'siri. Ulaming hammasi indikatorlar (lotincha indikator — ko'rsatkich degan ma'noni anglatadi) rangini o'zgartirishi mumkin. Maktab kimyo xonasida indikatorlar sifatida ko'pincha lakmus, metiloranj va fenolftalein deb atalgan moddalarning spirtdagi eritmalaridan foydalaniladi. Kislotalar eritmalari ta'sirida lakmus qizil rangga, metiloranj pushti rangga kiradi, fenolftalein esa rangsizligicha qoladi. Bunga ishonch hosil qilish uchun quyidagicha tajriba io'tkazamiz. Oltita probirka olib, ularni shtativga uchtadan qilib lalohida-alohida joylashtiramiz. Birinchi uchta probirkaga xlorid |kislotaning suyultirilgan eritmasidan 1 ml dan, ikkinchi uchta probirkaga sulfat kislotaning suyultirilgan eritmasidan 1 ml dan 'quyamiz. Xlorid kislota eritmasi quyilgan birinchi probirkaga lakmusning binafsha rangli eritmasidan, ikkinchi probirkaga fenolftalein eritmasidan, uchinchi probirkaga esa metiloranj eritmasidan 3 tomchidan tomizib chayqatamiz. Xuddi shunday [tartibda sulfat kislota eritmalariga indikatorlar eritmalaridan tomizib chayqatamiz. Kuzatish natijalari quyidagi jadvalga yoziladi.
14-jadval