Mavzu: atomlarning nurlanish si va uning turlari

MAVZU: ATOMLARNING NURLANISH SI VA UNING TURLARI

KIRISH 2
1.1 SPEKTROSKOPIYA ASOSLARI . 4
1.2 Borning atom nazariyaSi. Kvantlanish g'oyaSi. 9
2.1 SPEKTLARNING TURLARI. 18
2.2 VODOROD ATOMINING NURLANISH SPEKTRI. 26
Xulosa. 28
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR. 29
INTERNET SAYTLARI. 30

KIRISH
Atom Spektrlari - erkin yoki kuchSiz bog‘langan atomlarning (bir atom- li gazlar yoki bug‘lar) to‘lqin chiqarganda (nurlanish Atom Spektrlari) yoki yutganda (yutilish Atom Spektrlari) paydo bo‘ladigan optik Spektrlari. Atom Spektrlari chiziqchiziq, ya‘ni alohida-alohida joylashgan Spek- tralchiziqlardan tashkil topgan. Atom Spektrlari nurlanishning ko‘rinuvchi, ultrabinaf-sha va infraqizil Sohalarida kuzatiladi.
Mavzuning dolzarbligi.Nurlanish Atom Spektrlari atomni turli yo‘llar bilan uyg‘otilganda (yorug‘lik, elektronlarning urilish va hokazo) hoSil bo‘ladi. Yutilish Atom Spektrlari uzlukSiz Spektrli yorug‘likatomar gazlar yoki bug‘lardano‘tganda pay-do bo‘ladi. Atom Spektrlari Spektral aSboblar yorda-mida kuzatiladi. Ionlarning Atom Spektrlari katta chaStotalar tomoniga Surilgan bo‘lishi bilan neytral atomlarning A. Sdan farq qiladi.Atom Spektrlaridagi Spektralchiziqlar ma‘lum qonuniyatlarga bo‘ySunadi va Sodda hollarda Spektral Seriyalar hoSil qiladi. Har bir Spektral Seriya yuqori energetik Sathlardan paStdagi yagona energetik Sathga mumkin bo‘lgan kvant o‘tishlari natijaSida yuzaga keladi.XX aSr ohirigacha atom ionlanish tuzilishi va tarkibi haqida hech narSa ma'lum bo'lmaSdan, atom moddaning kichik bo'linmaS zarrachaSideb hiSoblanar edi. 1896 yil A.Bekkerel (1852­1908) radioaktivlikni kashf etib, radioaktiv nurlanishlarning fotoplaStinkaga ta'Sir etishini va ionlatish xuSuSiyatlarini aniqladi. Radioaktivlik vaqtida uch xil (a, в, y) nurlanish vujudga kelib, nurlanish intenSivligi tashqi ta'Sirlarga (temperatura, elektromagnit maydon ta'Siri, tashqi boSimga) bog'liq emaSligi aniqlandi.
1900 yili Kyuri, E.Rezerford, F.Soddilarradioaktiv namunalardan chiquvchi a-ikki marta ionlashgan geliy atomi, в-tezelektron, Y-eSa qiSqa elektromagnit to'lqin ekanligini aniqladilar. Shuning uchun, radioaktivlikni atom, molekulalarda bo'ladigan jarayonlar deb tushuntirib bo'lmaydi, balki yangi bir Soha - yadroda deyishlikni taqozo etadi.
J.J.TomSon 1897 yil 29 aprelda atom tarkibida elektron borligini aniqladi va tuzilishini taklif etdi. 1904 yili eSa u o'zining atom modelini tavSiya etdi, bunga ko'ra atom o'lchami r =10-8 Sm bo'lgan muSbat va manfiyzaryadlar aralash xolda joylashgan neytral shar deb, atom nurlanishini kvazielaStik kuchlarga ko'ra tebranishi tufayli deb qaradi.