Mavzu: Barglarning nafas olishi vasuv buglatishi

Buxoro Davlat Universiteti

Agranomiya va biotexnologiya fakulteti

13.2-BioTex-21 guruh talabasi

BAFOYEV FARHOD ning

O‘SIMLIKLAR FIZIOLOGIYASI FANIDAN

Tayyorlagan taqdimoti

MAVZU: O‘simliklarning nafas olishi

O‘simliklarning barg orqali nafas olishi

• Yashil barglar hujayralari ham hayvonhujayralari kabi nafas oladi.
• Bunda kislorod olib karbonat angidrid chiqaradi.
• Nafas olishda yorugli talab etilmaydi, yani kecayu kundiz nafas oladi.
• Bilamizki organik modda hosil bo`lish jaroyonida ajralib chiqadiga kislarodni bir qismidan foydalanadi

O‘simliklarning kislorod ajratishi

• O'simliklarning nafas olish jarayoni uning oziqlanishidan keskin farq qiladi. Nafas olishda barglarda organik moddalar hosil bo'lmay, aksincha, ular parchalanadi. Yana bir muhim farqi, nafas olish uchun yorug'lik talab etilmaydi. O'simliklar kecha-kunduz uzluksiz nafas oladi. Kunduzi barglar hujayrasida organik moddalarning hosil bo'lishi va hujayralar ning nafas olish jarayoni bir vaqtda o'tadi.

O’simlik –bir butun organizm.

O’simliklar oziq moddalar hosil qilish jarayonida ajralib chiqadigan kislorodning bir qismidan o’zi nafas olishda foydalanadi

O`simliklarni nafas olinish tajribasi

• Bunda bizga 2 ta shisha plastinka bilan mahkam berkiladigan shisha stakan kerak boladi.
• Har shisha stakani ichiga yangi kesilgan bargli novdalarini solinadi.bittasini yorug tushadigan joyga ikkinchisini esa yoruglik tushmaydigan joyga qoying
• Har ikkala idishga yonip turgan chopni tushuring cho`p o`chmaydi.
• Keying stakani ogzini berkiting. Bir necha soatdan keyin yana yonib turgan chopni tushuring bunda yoruglikda turganosimligda yonadi ikkicisida esa yonmaydi

O`simlilarning suv buglatishi

• O`simliklar hayotidagi muhim jaroyonlardan yana biri bu suv buglatishdir.
• Suv buglanishi tufayli ildiz orqali suv va mineral tuzlarning sorilishi tezlashadi.
• Suv buglatish o`simlik organlarini qizib ketishdan saqlaydi

TAJRIBA

O`simlilarda suv buglanishini tajriba qilib ko`rish mumkin.

Buning uchun gul tuvakda o`sib turgan osimlikni barglaridan birini kolbaga solamiz va ogzini paxta bilan berkitamiz

Oradan bir necha soat otgach kolba devorlarida suv tomchilarini korish bu o‘simlilarning suv suv bug`latishidan hosil bolgan bug` holatidagi suvdir.

Osimliklar turiga va qayerda osishida qarab turli xil darajada suv bug`latadi. Issiq va quruq joyda yashaydiganlar nisbatan kam buglatadi.

MMasalan : g`oza osimligi yoz davomida ozining massasida 500-600 hissa ko`p suv buglatadi , makkajo`horida esa 200 l suv buglatadi

-O`simliklarda suv bug`latish jarayoni barglardagi og`izchalar orqali amalga oshadi

O‘simliklarning suv bug‘latishi

Osimliklar turiga va qayerda osishida qarab turli xil darajada suv bug`latadi. Issiq va quruq joyda yashaydiganlar nisbatan kam buglatadi.

MMasalan : g`oza osimligi yoz davomida ozining massasida 500-600 hissa ko`p suv buglatadi , makkajo`horida esa 200 l suv buglatadi

-O`simliklarda suv bug`latish jarayoni barglardagi og`izchalar orqali amalga oshadi

Cho`l osimliklar suvni kam buglatish uchun turli moslanishlar hosil qilgan. Bazilarini barglari juda maydalashib ketgan masalan saksavul . Bazilarda esa tuklar hosil qilgan bazilari esa igna hosil qilgan buni hammasi suvni kam bug`latish uchun.Chunki ular yashaydigan muhitda yomg`ir faqat yilda bir ikki marta yogadi holos shunga ular suvnu kam buglatadi.

• Cho`l osimliklar suvni kam buglatish uchun turli moslanishlar hosil qilgan. Bazilarini barglari juda maydalashib ketgan masalan saksavul . Bazilarda esa tuklar hosil qilgan bazilari esa igna hosil qilgan buni hammasi suvni kam bug`latish uchun.Chunki ular yashaydigan muhitda yomg`ir faqat yilda bir ikki marta yogadi holos shunga ular suvnu kam buglatadi.