Mavzu: Biznes va uning turlarini davlat tomonidan ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash siyosati

1-Kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishni davlat tomonidan qo’llab-
quvvatlashning xorij tajribasi 
Respublikamizda innovatsion faoliyatni yanada rivojlantirishda O'zbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2008 yil 15 iyuldagi "Innovatsion loyihalar va 
texnologiyalarni ishlab chiqargapga tatbiq etishni rag’batlantirish borasidagi 
qo'shimcha chora-tadbirlar to'g’risida"gi № PQ-916-sonli Qarorining qabul 
qilinishi va uning asosida "O'rta muddatli istiqbolda innovatsion mahsulotlar va 
texnologiyalarni rivojlantirish chora-tadbirlari kompleksi"ning ishlab chiqilishi 
muhim omil bo'lib xizmat qilmoqda. 
Bugungi kunda respublikamizda yalpi ichki mahsulotning 52,5 foizdan 
ko'prog’i kichik biznes sub'ektlari tomonidan ishlab c hiqarilayotganiga qaramay, 
yuqori texnologik jarayonlarni talab etadigan sanoat tarmog’idagi (19,6 %) va 
eksportdagi (13,4 %) ulushi kichik biznesning mavjud salohiyati darajasida emas
1
. 
Mazkur soha va tarmoqlarda kichik biznes taraqqiyotini ta'minlash, umuman, 
iqtisodiyotning 
etakchi 
tarmoqlarini 
barqaror 
rivojlantirishning 
asosiy 
yo'nalishlaridan biri sifatida innovatsion jarayonlarni faollashtirish, ayniqsa, 
kichik biznes sub'ektlarining innovatsion faoliyatini rag’batlantirish yuqori samara 
beradi. 
Kichik biznes sub'ektlarida yangi texnika va innovatsion texnologiyalarni 
ishlab chiqarishga yuqori tavakkalchiliklarsiz joriy etish, yangi ishlab chiqarish 
kuvvatlarini barpo etib, undan samarali foydalanish jarayoni yirik korxonalarga 
nisbatan tezroq ro'yobga chiqadi. 
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan "Kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlik yili" bo'yicha kabul qilinadigan davlat dasturida asosiy ustuvor 
yo'nalishlardan biri sifatida yuqori texnologiyalarni talab etadigan iqtisodiyot 
tarmoqlarida innovatsion texnologayalarga asoslangan kichik biznes va xususiy 

---

tadbirkorlikni rivojlantirishga keng yo'l ochib berishga aloxdtsa e'tibor qaratish 
zarurligi ko'rsatib o tildi . 
Hozirgi vaqtda yurtimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik asosan 
savdo-sotiq, xizmat va aloqa sohasida, qishloq xo'jaligi mahsulotlarini qayta 
ishlash bo'yicha ko'proq rivoj topmoqda. 
Jahon iqtisodiyoti globallashuvi va raqobat muhiti kuchayib borishi, 
mahsulotlar hayotiylik davri keskin qisqarishi, bozor kon'yunkturasi va 
iste'molchilar ehtiyojlari tez o'zgarishi jarayonlari bugungi kunda har bir xo'jalik 
yurituvchi sub'ektdan raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishning tashkiliy-
iqgisodyy mexanizmlarini ishlab chiqishni hayotiy zaruratga aylantirmoqda. Bu 
esa ularning innovatsion faoliyatini rivojlantirish va samarali boshqarishni talab 
etmoqda. 
Xizmat ko'rsatuvchi infratuzilmalar kichik biznes sub'ektlarining o'sib 
borayotgan talab va ehtiyojlarini to'liq qondirish orqali ularning innovatsion 
faoliyatini rivojlantirishni rag’batlantarishda etakchi kuchga aylanishi zarur. 
Innovatsion iqtisodiy rivojlanish yo'liga o'tishda kichik va xususiy 
tadbirkorlikning rolini oshirish quyidagi yo'nalishlar orqali amalga oshirilipsh 
maqsadga muvofiq: 
- ishlab chiqarishda innovatsiya va nanotexnologiyalarni ko'llash; 
- muqobil energiya turlaridan foydalanish, ayniqsa, quyosh energiyasidan 
foydalanish; 
- farmakologiya va farmatsevtika sohasi salohiyatidan foydalanish; 
- ishlab chiqarishda biotexnologiyalarni qo'llash; 
- kam suv talab qiladigan texnologayalarni ishlab chiqish va amaliyotga joriy 
etish; 
- qishloq xo'jaligi ekinlari yangi serhosil navlarini, mahsuldor chorva mollari 
turlarini yaratish; 
- sanoat va maishiy chiqindilarni qayta ishlash va h.k. 
Agar biz zamonaviy, ilg’or va tejamkor texologiyalardan foydalanishga 
hamda tovarlarning yuqori sifati va iste'mol xususiyatlarini ta'minlashga xizmat 

---

qiladigan shshovatsion texnika va texnologiyalarni yaratish tizimini joriy etsak, bu 
sohaga yoshlarni jalb qilgan hodda aholimizning ichki ehtiyojlarini ta'minlash 
bilan birga eksportga xizmat qiladigan raqobatbardosh, sifatli mahsulotlarni ishlab 
chiqarishni yanada ko'chaytirishga erishishimiz mumkin. 
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub'ektlarini innovatsion asosda 
rivojlantirishda quyidagilarni hisobga olish maqsadga muvofiq: