oshirish mumkin: shippilovchi va chiyillovchi tovushlar - sh-s, j-z; jarangli va jarangsiz tovushlar - v-f, z-s, j-sh, b-p, d-t, g-k; «1» va «r» tovushlari va boshqalar.
Zarur xollarda ko’pincha bolalar tomonidan aralashtirib yuboriladigan boshqa tovushlar juftliklarini ham tabaqalashtirish mumkin.
Tovushlarni tabaqalashtirishga doir ishlar tovushlarni farqlash bilan bir vaqtning o’zida ularning akustik va artikulyatsiya xususiyatlariga qarab o’tkazilgan xollardagina to’g’ri tashkil etilishi mumkin. Bu xususiyatlar bolalar tomonidan ancha ilgari, tovushlarni mashq qilish chog’ida ajratilgan. Masalan, «s-sh» tovushlarini mashq qilish jarayonida tarbiyachi bolalarga ushbu tovushlarning asosiy akustik va artikulyatsiya xususiyatlarini ajratgan holda ularni bir- biriga taqqoslashga undaydi: sovuq havo nasosdan chiqadi va xushtak chaladi: sssss....-biz «s» tovushini talaffuz qilganimizda til pastki tishlar ortida turadi; yorilib ketgan shinadan shuvillab
issiq havo chiqmokda: shshshshsh biz «sh» tovushini talaffuz qilganimizda til yuqori tishlar
ortiga ko’tariladi.
Tovushlarning farqlovchi xususiyatlarini amaliy o’rganishga qaratilgan bunday tizimli ish maktabgacha ta’lim muassasasiga kechroq qatnay boshlagan bolalarga o’z tovush talaffuzini aniqlashtirib olishda yordam beradi, fonematik tinglash qobiliyati rivojlanishi va artikulyatsiya apparatining tovushlarni farqlashga xos bo’lgan tabaqalashtirilgan nozik harakatlarini o’zlashtirishda ko’maklashadi. Bularning barchasi ona tilini muvaffaqiyatli o’qitishni davom ettirishning zarur sharti hisoblanadi.
Ajratib qo’yilgan tovushlarni tabaqalashtirish bilan bir qatorda so’zlar va iborali nutqlardagi tovushlarning ham tabaqalashtirilishi bir vaqtning o’zida bolalarda nafas olishni, diksiyani, intonatsion ifodalilikni, ya’ni takomillashtirish ishlarini ham olib borish imkonini yaratadi.
Har qanday tovush juftligini tabaqalashtirish uch xil turdagi ishlarni amalga oshirishni ko’zda tutadi.
ish turi - ajratib qo’yilgan tovushlarni tabaqalashtirish. Tarbiyachi tovushlarni ularning akustik va artikulyatsiya xususiyatlariga qarab farqlashga doir ishlarni bajaradi. Bunda u «obrazli» suratlardan foydalangan holda, ya’ni tovushni xayvonlar, narsalar va harakatlar chiqaradigan muayyan tovushlar bilan shartli ravishda taqqoslashni amalga oshiradi.
