Mavzu: Bulutli hisoblashlar (Cloud computing): asosiy tushunchalar. Bulutli hisoblash tarixi, rivojlanish istiqbollari va bulut infrstuzilmasi. Reja

Texnologik xususiyatlarni hisobga oling.
Virtualizatsiya - virtualizatsiya tizimlaridan foydalanish jismoniy uskunalardan mavhum holda bulut tizimlari uchun asosiy talablarni bajarishga imkon beradi. Shu bilan birga, tizimga texnik xizmat ko‘rsatish nafaqat soddalashtirilgan, balki infratuzilmaning barqarorligi ham oshirilgan. Bundan tashqari, virtualizatsiyadan foydalanish bulut tizimlari uchun elastik kengayishni ta’minlaydi.
Saqlashni boshqarish - bulutli tizimlar tez-tez tarqatilganligi sababli, ma’lumotlarga kirishni samarali boshqarish vazifasi juda keskin. Muvofiqlikni ta’minlashdan tashqari, kirish tezligini va saqlanadigan ma’lumot hajmining oshishini ham hisobga olish kerak.
Xavfsizlik - bulut tizimlarining xavfsizligini ta’minlash bugungi kunda bulut tizimlarini tashkil qilish va ular bilan ishlashda eng muhim vazifa hisoblanadi. Hozirgi vaqtda ma’lumotlar xavfsizligini ta’minlash uchun tayyor echim yo‘q va har kim bu muammoni o‘z yo‘lida hal qiladi.
Bulutli dasturlar uchun dasturiy ta’minot API-lari - ilovalar va bulutli tizimlarning o‘zaro ta’siri uchun standartlashtirilgan dasturiy interfeyslarning mavjudligi ishlab chiquvchilarga bulutli infratuzilmaning barcha afzalliklaridan foydalangan holda dastlab bulutli dasturlarni yaratishga imkon beradi.
Iste’mol qilinadigan resurslar va taqdim etilayotgan xizmatlarning ko‘rsatkichlari bir qator bulutli infratuzilma funksiyalarini boshqarish va avtomatlashtirishni ta’minlash uchun juda muhimdir.
Iqtisodiy xususiyatlarni hisobga oling.
Evropalik mutaxassislar tomonidan aytilgan bulutli tizimlarni amalga oshirishning iqtisodiy jihatlari allaqachon yaxshi ma’lum bo‘lgan:
• faqat ishlatilgan resurslar uchun to‘lov;
• mulk qiymatining pasayishi;
Investitsiyalarning yuqori rentabelligi;
• kapital xarajatlarning bir qismini operatsion tizimga o‘tkazish;
Zamonaviy IT texnologiyalarining ekologik jihatlari.
4. Bulutli xizmatlarning afzalliklari va kamchiliklari
Bulutli saqlash va xizmatlarning afzalliklari quyidagilardan iborat:
• deyarli har qanday joyda va qurilmada istalgan hujjat ustida ishlash imkoniyati;
• mutlaqo istalgan joyda joylashgan va har xil qurilmalardan foydalana oladigan bir nechta foydalanuvchilar uchun ma’lumotlarga umumiy kirishni va keyinchalik sinxronlashni tashkil etish;
• ma’lumotlar uchun cheksiz bo‘sh joy;
• ma’lumotlarni uzatish qulayligi;
• muhim ma’lumotlarning nusxalarini saqlash;
• bulutli xizmatlardan foydalanuvchilar, barcha manbalari ishlatilmaydigan serverni ijaraga olish uchun emas, balki aslida foydalangan joy uchun haq to‘laydilar;
Foydalanuvchiga ma’lumotlarni saqlash infratuzilmasini sotib olish, qo‘llab-quvvatlash va texnik xizmat ko‘rsatish bilan shug‘ullanishning hojati yo‘q, natijada ishlab chiqarish umumiy tannarxini pasaytiradi;
• Ma’lumotlarning zaxira nusxasini yaratish va saqlashning barcha protseduralari bulut markazi provayderi tomonidan amalga oshiriladi, bu esa mijozni ushbu jarayonga jalb qilmaydi.
Biroq, ijobiy sharhlardan tashqari, bulutni saqlash tushunchasi ham tanqid qilinadi.
Bulutli saqlash va xizmatlarning kamchiliklari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
• bulutli xizmatdan foydalanganda barcha ma’lumotlar chet el serverlarida joylashgan va unga kirish uchinchi tomon dasturlari orqali amalga oshiriladi, natijada foydalanuvchi saqlash xizmatini taqdim etadigan kompaniyaga qaram bo‘ladi;
• ushbu texnologiyaning keng tarqalishi bilan, foydalanuvchi qoldirgan ma’lumotlar yillar davomida saqlanib qolinsa yoki uning biron bir qismini o‘zgartira olmasa, nazoratsiz ma’lumotlarni shakllantirish bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelishi mumkin;
• bulutli kompyuterlardan foydalanadigan xizmatlardan foydalanuvchilar soni sezilarli darajada oshishi sababli, xatolar va ma’lumotlarning tarqalishi narxi oshmoqda;
• IT infratuzilmasi xavfsizligiga bulutli saqlash vositalari ta’sir ko‘rsatishi mumkin:
- kompaniya xodimlari maxfiy ma’lumotlarni almashishlari (o‘g‘irlashlari) mumkin;
Data on-layn ma’lumotlarni saqlash tizimlari zararli dasturlarni korporativ tarmoqlarida tez tarqatish usullaridan biri bo‘lishi mumkin;
 on-layn ma’lumotlardan foydalanish, siz maxfiy ma’lumotlarni yo‘qotishingiz mumkin;
• bulutli xizmatlardagi hisoblar buzilishi mumkin va buning natijasida maxfiy ma’lumotlarning yo‘qolishi yoki oqishi mumkin.
• bulutli tizimlardagi ma’lumotlar bilan bog‘liq ziddiyatli vaziyatlarda, qanday huquqiy hujjatlarga murojaat qilish kerakligi aniq emas.
Bulutli saqlashning kamchiliklarini baholab, siz ularni bitta asosiy muammo sifatida umumlashtirishingiz mumkin, bu ma’lumotlar xavfsizligi etarli emas. Bundan tashqari, ushbu muammo bulutli shlyuz orqali ma’lumotlar bilan ishlashda ham, bulutli saqlash infratuzilmasining xavfsizligini ham o‘z ichiga oladi.