Mavzu: buyraklarda urat toshlarini hosil bo'lishi va davolash yo'llari

Tarkibi bo'yicha toshlar turli xil bo’ladi
1. Urat toshlari BTK bilan og'rigan odamlarning 5-15% da uchraydi. Ular siydik kislotasi va uning tuzlaridan (natriy va kaliy), qattiq va silliq, g'isht yoki to'q sariq ranglardan iborat toshlardir. Kam zichlik (ularning tarkibida kaltsiy yo'qligi) tufayli urat toshlari rentgen nurlarida ko'rinmaydi. Ular ultratovush va laboratoriya siydik tahlillari bilan tashxislanadi.
Bunday kasallikning kelib chiqish sabablari-noto'g'ri ovqatlanish, kam suyuqlik iste'moli( kuniga 2 lt dan kam), metabolik etishmovchilik, buyrak shikastlanishi.
2. Oksalat toshlari-eng keng tarqalgan tosh turi hisoblanadi. Oksalat kislotasining kaltsiy tuzlari ko'pligi tufayli buyraklarda hosil bo'ladi. Ular yuqori zichlikka ega bo’lganligi sababli, ularni ultratovush va rentgen tekshiruvi bilan oson aniqlash mumkun.
Ko'pincha oksalat tosh shakllanishi sitrus mevalar va sharbat, otquloq, ismaloq, salat, lavlagi, shuningdek, choy, qahva va shokolad ortiqcha miqdorda tanavvul qilgan odamlarda uchraydi. Bundan tashqari, oz miqdorda kaltsiy iste'mol qiladigan odamlarda oksalatlarning xavfi yuqori bo’ladi, sababi bu mineral oksalat kislotasi tuzini bog'laydi va tanadan olib tashlaydi.
3. Fosfat toshlari fosfor kislotasining kaltsiy tuzlaridan iborat. Oq rangli silliq yoki biroz qo'pol toshlar yumshoq tuzilishga ega. Ko'pincha ular metabolik buzilish sababli ishqoriy siydikda hosil bo'ladi. Fosfatlarning paydo bo'lganini siydik tahlili orqali aniqlash mumkun-bu holda pH ko'rsatkichi 6,2 dan yuqori bo’ladi. Agar siydikda oq rangli paxta shaklidagi gular bo'lsa, fosfat toshlarining mavjudligini ko'rsatadi. Bu holda davolash uchun siydikni kislotalashga yo’naltirish kerak. Bunga kislotali sharbatlar, mineral suvlar, uzum ildizining infuziyalari, zirk, it gulini iste'mol qilish orqali erishish mumkin. Odatda, bunday davolanish natijasida fosfat toshlari, ularning tez o'sishiga qaramasdan, osonlik bilan eziladi va kattalashni to'xtaydi.
4. Struvit toshlari tez o'sishi va yumshoq tuzilishi bilan ajralib turadigan toshlardir. Ularning yuzasi silliq yoki qo'pol bo’ladi, bunday toshlarning rangi oq yoki och kulrangga ega. Ushbu turdagi toshlar siydikning turg'unligi yoki bakteriyalarning hayotiy faoliyati natijasida hosil bo'ladi va yuqumli xususiyatga ega. Ko'pincha ayollarda Jet toshlari paydo bo'ladi. Struvitlar xavfli, chunki ular bir necha oy ichida mercan toshlariga aylanib, buyrakni butunlay to'ldirib, pelvisni hosil qilishlari mumkin.
Statistik ma`lumotlarga ko`ra, buyrak-tosh kasalligi – nefrolitiazga chalinuvchilar soni kundan-kunga oshib bormoqda. Xastalikka doir ko`rsatkich erkak va ayollarda deyarli bir xil. Buyrakdagi toshlar joylashishi va xajmiga ko`ra turlicha bo`ladi. Urat, oksalat, fosfat toshlari, peshob suyuqligida shovul kislotasining ko`payib ketishini natijasida cho`kmalar paydo bo`lishidan so`ng kelib chiqadiganlari, shuningdek, kalsiy tuzining siydikda me`yordan ortiqcha ajralishi sababli paydo bo`ladigan toshlar shular jumlasidan. 
Buyrak-tosh kasalligi asosan organizmda moddalar almashinuvining buzilishi sababli kelib chiqadi. Shu bilan birga xastalikning boshqa omillari ham yo`q emas. Xususan:

• 
  Etarli miqdorda suyuqlik ichmaslik sabab organizmda suv almashinuvining buzilishi;
  
• 
  Peshob yo`llaridagi infeksiyalar;
  
• 
  Peshob xajmi kamayganda yoki suyuqligi tarkibida tosh paydo qiluvchi moddalar ko`payganida buyrakda tosh hosil bo`lishi.