Mavzu: dasturiy ta’minot va uning rivojlanish tendensiyalari

Topshiriq №9

1. 
   Jadvalni trigonometrik funksiyalar qiymatlari bilan to‘ldiring. Jadval asosida sinx va cosx funksiyalarning minimum qiymatini, tgx va ctgx funksiyalarning maksimum qiymatlarini toping.
   

   Funksiya	Funksiyaning qiymatlari
   	00	300	450	600	900	1800	2700	3600
   sinx
   cosx
   tgx
   ctgx

2. 
   Jadvalda idorada ish yuritish uchun xarid qilingan tovarlar nomi, soni va har bir tovar narxi keltirilgan. Mart va aprel oylarida sotib olingan har bir tovarlarning umumiy summasini hisoblang. Aprel oyida tovarlarning narxi 5% ga oshgan deb hisoblansin.
   

Tovar bahosining aprel oyida mart oyiga nisbatan o‘sishi				5 %
Tovar nomi	Soni	Narxi(so‘m) (mart oyida)	Суммаsi(so‘m) (mart oyida)		Суммаsi(so‘m) (aprel oyida)
Qog‘oz(pachka)	15	5000
Jurnal	30	1500
Konvert	150	100
Ruchka	20	150
Kley	12	450

Topshiriq №10

1. 
   Jadvalda tashkilot xodimlarining oylik maoshi keltirilgan. Jadvaldagi berilganlar asosida har bir xodimning avansini(umumiy oylik maoshining 40%), qancha ushlab qolinganligi va qo‘lga oladigan hamda barcha xodimlarning maoshi umumiy summasini hisoblang. Xodimlar sonini 8 ta deb oling.
   

№	Xodimlarning ismi, familiyasi	Oylik maoshi	Avans	Ushlanma	Qo‘lga olingani
1.	Qodirov A.	67900
2.	va hokazo
	Jami:

2. 
   Chet mamlakatlarga yo‘llanma berish jadvali keltirilgan. Unda chet davlatlarga aprel-sentyabr oylarida sotilgan yo‘llanmalar soni keltirilgan. Har bir mamlakatga 6 oy davomida o‘rtacha berilgan yo‘llanmalar sonini, har oydagi yo‘llanmalarning umumiy sonini va yoz oylarida Malayziyaga qancha summaga yo‘llanma sotilganligini (agar har bir yo‘llanma narxi 1500 $ bo‘lsa) hisoblang. Mamlakatlar soni 7-8 ta deb oling.
   

Mamlakatlar	Sotilgan yo‘llanmalar soni
	aprel	may	iyun	iyul	avgust	sentyabr
Malayziya	45	56	125	130	154	85
va hokazo

Topshiriq №11

1. 
   Jadvalda firmalarning 2010-2014 yillar davomida ishchilarga to‘langan ish haqi summasi keltirilgan. Jadvalni xuddi shu tartibda 5-6 ta satrgacha to‘ldiring. Jadval asosida har bir firma bo‘yicha 5 yilda to‘langan ish haqi summasi, har yilda firmalar bo‘yicha o‘rtacha to‘langan ish haqi summasi va 2003 yilda to‘langan ish haqi 5 yilga nisbatan necha foizni tashkil etishini hisoblang.
   

   Firma nomi	Ish haqi umumiy summasi(million so‘m hisobida)
   	2010	2011	2012	2013	2014
   Intervest va hokazo	45	56	78	109	136

2. 
   Jadvalda uy-joylar uchun to‘lov shartlari keltirilgan. A2 katak- chada 1 kv.m uchun issiqlik manbaiga, B2 yacheykada 1 kishi uchun so- vuq suvdan foydalanish to‘lovi berilgan. A va B ustunlarda uy-joyning umumiy maydoni va yashovchilar soni keltirilgan. C ustunga isitish uchun, D ustunga sovuq suv uchun, E ustunga uy-joy uchun umumiy to‘lovlar yig‘indisini hisoblang.
   

	A	B	C	D	E
1	Isitish manbai (so‘m/kv.m)	Sovuq suv (odam jon boshiga so‘m hisobida
2	3,45	12,46
3
4	Uy-joyning umumiy maydoni, kv.m	Yashovchilar soni	Isitish uchun to‘lov (so‘m)	Sovuq suv uchun to‘lov (so‘m)	Umumiy summasi (so‘m)
5	125	8
	va hokazo

Topshiriq №12

1. 
   Jadvalda Samarqand shahrini boshqa shaharlar bilan bog‘lay- digan aviareyslar to‘g‘risida ma’lumot berilgan. Jadvalni xuddi shu tar- tibda 5-6 ta satrgacha to‘ldiring. Jadval asosida yarim yilda har bir shaharga qatnagan reyslar sonini, har oyda tashilgan yo‘lovchilar sonini va har bir oyda tashilgan yo‘lovchilardan Toshkent shahriga to‘g‘ri kelgan yo‘lovchilar sonini foizlarda aniqlang.
   

   Shaharlar	Reyslar soni
   	Yanvar	Fevral	Mart	Aprel	May	Iyun
   Toshkent	124	112	124	120	155	180
   Moskva	20	19	21	25	34	45
   Va h.k.

2. 
   Yanvar oyida telefon xizmati uchun abonentlik to‘loviga 900 so‘m, shaharlararo qo‘ng‘iroqlar uchun 2500 so‘m to‘langan. Yil davo- mida telefon xizmati uchun to‘lovlar yig‘indisi hisoblansin. Bunda, abo- nentlik to‘lovi yil davomida o‘zgarmagan, shaharlararo qo‘ng‘iroqlar uchun esa har oyda 1,5% oshib borgan deb hisoblansin.
   

	A	B	C
1	Abonentlik to‘lovi(so‘m)	Shaharlararo qo‘ng‘iroqlar uchun(so‘m)	Shaharlararo qo‘ng‘iroqlar to‘lov narxining o‘sishi(% hisobida)
2	900	2500	1,5
3
4	Oylar	Shaharlararo qo‘ng‘iroqlar uchun(so‘m)	Telefon uchun umumiy to‘lov(so‘m)
5	Yanvar
6	va hokazo
Yil bo‘yicha jami:

Hisobot shakli:
1. Laboratoriya ishining nomi.
2. Laboratoriya ishidagi topshiriq raqami.
3. Topshiriqni bajarilishi (nazariy ma’lumot, amaliy qo’llanilish sohalari)
4. Topshiriq taqdimotini tayyorlash


Nazorat savollari
1. Microsoft Word dasturida jadvallar bilan ishlash haqida ma’lumot bering
2. Filtirlash nima?
3. Saralash qanday amalga oshiriladi?
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati

5. 
   Kenjaboyev A.T., Ayupov R.X., Raximov N.R., Ikromov M.M. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari. O‘quv-uslubiy qo‘llanma. – T.: TMI, 2012.-344b.
   
6. 
   Мельников П.П. Компьютерные технологии в экономике. Учеб.пособие. – М.: КНОРУС, 2012. – 224с.
   
7. 
   G’ulomov S.S., Xodiyev B.Yu., Begalov B.A. Informatika va axborot texnologiyalari. Darslik. – T.:2010y.-765 bet.
   
8. 
   Ayupov L.F., Begalov B.A., va boshq. Kompyuterlar va ulardan samarali foydalanish asoslari. O‘quv qo‘llanma. T.; 2008 y.
   

MAVZU:IQTISODIY MASALALARNI YECHISHDA JADVAL MUXARRIRLARIDAN FOYDALANISH


3.3- LABORATORIYA ISHI: IQTISODIY AXBOROTLARNI TAHLIL QILISH UCHUN MA’LUMOTLARNI VIZUALLASHTIRISH VOSITALARIDAN FOYDALANISH (2 soat)
(Microsoft Excel dasturida Visual Basic tilidan foydalanib chiziqli va tarmoqlanuvchi jarayonlarni hisoblash ilovalarini yaratish)


Ishdan maqsad
Microsoft Excel dasturida Visual Basic tilidan foydalanib chiziqli va tarmoqlanuvchi jarayonlarni hisoblash, ilovalarini yaratish.
Qo‘llaniladigan jihozlar va materiallar: Kompyuterlar, videoproyektor, laboratoriya ishlanmasi.


Ish haqida nazariy ma’lumot

VBA-Visual Basic for Application-bu nom Microsoft kompaniyasi tomonidan Office dasturlarining dasturlash tiliga berilgan nomdir. VBA, shuningdek, boshqa ishlab chiqaruvchilar uchun ham yaroqli bo’lib, ular bu tildan o’z dasturlarida foydalanishlari mumkin.

Visual Basic dasturlash tili ob‘yektga mo‘ljallangan, komponentga mo‘ljallangan til 1991 yil yaratigan, Visual Basic 6.0 (1998), Visual Basic for Applications, 1993; Visual Basic Script, 1996.
VBA da Visual Basicning avtonom versiyasidagiga o’xshash matn muharriri va sozlagich bor, lekin bu elementlar o’z imkoniyatlari bo’yicha bir nechta cheklashlarga ega. VBA da kodni avtonom EXE – faylgacha kompilyatsiya qilish imkoniyati yo’q, bundan tashqari, VBA (native code) protsessorning bevosita yo’riqnomasigacha qadar kompilyatsiya qila olmaydi.
VBA ning noyob imkoniyati ham bor dastur tuzishni makroslar yozishdan boshlashingiz mumkin, ya’ni Office siz uchun kod yozadi.
VBA Excel, Word, Access va Power Point dasturlarining bir qismi hisoblanadi. OutLook dasturi esa Visual Basic ning boshqa, imkoniyati kamroq vbceript versiyasidan foydalanadi.
Visual Basic dasturida chiziqli jarayonlarni dasturlashni Microsoft Excel dasturi orqli ko’rib o’tamiz. Bizga ma’lumki Microsoft Excel tarkibida xam Visual Basic dasturi mavjud va ushbu dasturdan foydalanish uchun makroslardan foydalanamiz.

1-misol: Ikkita musbat butun son berilgan. Ushbu sonlarning yig’indisini toping. Buning uchun Excel dasturida quyidagicha amallarni bajaramiz;

Ko‘rinib turibdiki A sonini kiritadigan yachekamiz (3, 2) kesishgan katakchada joylashgan. Ya’ni 3 satr raqami, 2 esa B ustunga mos keluvchi raqam. A+B esa (6, 2) yachekada joylashgan. Ushbu ma’lumotlarga aniqlik kiritgach Excel dasturining Вид menyusining Макросы bandini tanlaymiz

Макросы bandini tanlaganimizdan so’ng quydagicha oyna xosil bo’ladi

Ushbu oynadan Макросы bo’limini tanlaymiz. Ushbu bo’limni tanlaganimizdan so’ng quyidagi oyna xosil bo’ladi.

Ushbu oynaga dastur nomini yozaniz. Masalan, Amal va Создат tugmasini bosamiz. Создат tugmasi bosilgach quyidagi dastur kodi yoziladigan oyna xosil bo’ladi.