Musiqa asari vaqtda rivojlanadi, san’atning o’ziga xos xususiyati ham xuddi mana shundadir. Shu bilan birga, ma’no jihatidan bir xil va shakl jihatidan yaxlit musiqa asari, o’zining ayrim bo’linmalarini tashkil qiluvchi tuzilmalarga ham bo’linadi. Tuzimalar bir- birlarinidan sezura yordamida ajraladi. Sezura bir tuzimining oxirini ikkinchi tuzimning ( ularning ko’lamidan qat’i nazar ) bosh qismidan ajratib turadigan momentdir.
Musiqa asari vaqtda rivojlanadi, san’atning o’ziga xos xususiyati ham xuddi mana shundadir. Shu bilan birga, ma’no jihatidan bir xil va shakl jihatidan yaxlit musiqa asari, o’zining ayrim bo’linmalarini tashkil qiluvchi tuzilmalarga ham bo’linadi. Tuzimalar bir- birlarinidan sezura yordamida ajraladi. Sezura bir tuzimining oxirini ikkinchi tuzimning ( ularning ko’lamidan qat’i nazar ) bosh qismidan ajratib turadigan momentdir.
. Davriya,
Faqat bir mavzuni, bir musiqaviy fikrni ifodaylovchi ( ko’rsatuvchi ) tugal musiqa tuzimining eng oddiy namunasi davriyadir. Davriya odatda, musiqaviy jumla deb ataladigan (ikkita teng cho’zimli to’rt taktli) tuzimdan tashkil topgan. Bu jumlalar sezura yordamida ajratiladi va bir biriga funksiya aloqasida bo`lgan ikki turli kadensiya bilan tugallanadi.
Odatda kvadratli deb ataladigan, sakkiz taktli teng cho`zimli jumlalardan tuzilgan davriya, o`lchovi jihatidan juda katta ahamiyatga ega bo`lgan raqs janrida, skerso, marsh, xorovot qo`shig`ida juda keng tarqalgandir. Davriyaning bu ko`rinishi amaliy topshiriqlarimizdan katta o`rin egallaydi.
Oddiy xildagi jumlalarga bo’linmaydigan bir butun tuzim davrini (L.Betxoven, 6 qismiga V sinfoniyaning ikkinchi qismidagi asosiy mavzuga qarang) va teng cho’zimli lekin kvadratli jumlalarga ega bo’lgan davirni (M.Gilinka “Ivan Susanin” operasida “ne rozan sverkayot” ansamblining ikki jumladan iborat o’n ikki taktli davriga qarang) shu xildagi oddiy davrlar qatoriga qo’shish mumkin .
Ushbu kitobdagi maqola orqali siz musiqaning hayotimizdagi o‘rni va ahamiyati haqida bilimlarga ega bo‘lasiz. Musiqa san’ati juda qadimda paydo bo'lgan. Ibtidoiy jamoa tuzumi davrida yashagan odamlar tabiatdagi musiqiy va shovqin tovushlarni farqlay bilganlar, kuylashni o’rganganlar, dastlabki cholg’u sozlarini yaratganlar. Hozirgi kungacha bu sozlar takomillashgan, ulardagi ijro uslublari ham rivojlanib boyigan. Xalq orasidagi musiqiy qobiliyatlarga ega bo'lgan kishilar ajoyib musiqa asarlari yaratib musiqa san’atini boyitganlar.
Ushbu kitobdagi maqola orqali siz musiqaning hayotimizdagi o‘rni va ahamiyati haqida bilimlarga ega bo‘lasiz. Musiqa san’ati juda qadimda paydo bo'lgan. Ibtidoiy jamoa tuzumi davrida yashagan odamlar tabiatdagi musiqiy va shovqin tovushlarni farqlay bilganlar, kuylashni o’rganganlar, dastlabki cholg’u sozlarini yaratganlar. Hozirgi kungacha bu sozlar takomillashgan, ulardagi ijro uslublari ham rivojlanib boyigan. Xalq orasidagi musiqiy qobiliyatlarga ega bo'lgan kishilar ajoyib musiqa asarlari yaratib musiqa san’atini boyitganlar.
