Mavzu: Diqqat va uning turlari

Mavzu: Diqqat va uning turlari

Mavzu: Diqqat va uning turlari
Diqqat deb, ongni bir nuqtaga to’plab, muayyan bir obyektga faol qaratilishini aytamiz.
Diqqat obyekti:
- idrok va tasavvur qilinadigan har bir narsa va hodisa
-o’zimizning qilgan ishlarimiz
-o’y va fikrlarimiz
Diqqat paytida ongning bir nuqtaga to’planishi ong doirasining toratishidan iboratdir.
Ongning eng tormozlangan va eng yorqin nuqtasi diqqatning fokusi (ya’ni markazi) deb ataladi.
Fokusga tushgan barcha narsalar( idrok qilinayotgan predmetlar, tasavvurlar, fikrlar) juda to’la, yorqin hamda juda aniq aks etadi.
Fransuz olimi Kyuveni
K.D.Ushinskiy
Geniallikni chidamli diqqat deb ta’riflagan.
Diqqat ruhiy hayotimizning shunday yagona bir eshigidirki, ongimizga kiradigan narsalarning barchasi shu eshik orqali o’tadi.
Diqqatning fiziologik asosini bosh miya po’sti qismidagi “optimal qo’zg’alish nuqtasi” tashkil etadi.
“Agar bosh suyagiga qaraganda uning ichidagi miya ko’rinadigan bo’lsa, agar kata miya yarim sharlarida optimal qo’zg’alish uchun eng yaxshi sharoit tug’ilgan nuqtasi yiltillab ko’rinadigan bo’lsa edi, ongi sog’lom bo’lib, bir narsani o’ylab turgan odamning miyasiga qaraganimizda, uning miyasining katta yarim sharlarida juda g’alati jimjimador shakl bo’lib, surati va hajmi har lahzada bir o’zgarib, turlanib, jimir-jimir qiluvchi yorug’ narsaning u yoqdan-bu yoqqa yugurib qimirlab turganin I va miya yarim sharining bu yorug’ narsa atrofidagi boshqa yerlari bir muncha xira tortib turganini ko’rar edi” I.P.Pavlov
Nafas olishdagi o’zgarishlar
Diqqatning ortishi
Muskullar sistemasidagi o’zgarishlar
Diqqat turlari
Biron tashqi sabab bilan va bizning xohishimizdan tashqari hosil bo’ladigan diqqat.
Diqqatimiz qaratilishi lozim bo’lgan narsani oldin belgilab olib, ongli ravishda qo’yilgan maqsad bilan ishga solinadigan diqqat.

Ixtiyoriy

Ixtiyorsiz

Diqqatning ko’chuvchanligi
Diqqatning bir narsadan ikkinchi boshqa bir narsaga, faoliyatning bir turidan boshqa turiga o’tishini tushunamiz
Diqqatning xususiyatlari

Diqqatning bo’linishi
-birgina narsaga qaratilgan diqqatni konsentrasiyalashgan yoki to’plangan diqqat deyiladi:
-diqqat ikki yoki uch narsaga qaratilgan bo’lsa diqqat bo’lingan yoki taqsim qilingan deyiladi

Diqqatning ko’lami
Diqqatga eng qisqa vatq ichida sig’ishi mumkun bo’lgan narsalar soni bilan diqqat ko’lami aniqlanadi. Diqqat ko’lami jihatidan tor va keng bo’ladi.


Diqqatning kuchi va barqarorligi
Kuchli diqqatda tashqi qo’zg’ovchilarga qaramay diqqatni jamlay olishidir.
Eng kuchsiz diqqat, odatda, tarqoq diqqat, parishon diqqat yoki to’g’ridan to’g’ri parishonlik deyiladi.
Diqqat kuchi va barqarorligini ta’min etadigan shart-sharoitlar
Obyektning xarakteri va ishning mazmundorligi
Ish sharoiti
Hissiyot
Iroda

Qiziqishlar

Diqqatning tebranishiga misol
Diqqat va qiziqish
Diqqatning to’planishi va barqarorligini saqlab turishda kishining qiziqishlari katta ahamiyatga egadir.

Hattoki maktabda darslar yetarli darajada qiziq bo’lmasa diqqatning barqarorligini ta’minlab bo’lmaydi.

Bolalardagi ixtiyorsiz diqqatidan unumli foydalanib, darsni ko’rgazmali qurollar, turli metodlar bilan o’tilishi bolaning diqqatini osson to’plashida yordam beradi. Qiziqish bo’lmasa diqqatning sustlashishiga, ixtiyoriy diqqat ham chetda qolishi mumkun.
http://fayllar.org