Mavzu: Dunyo xalqlarining milliy mentaliteti Reja

Malayziya-janubiy-sharqiy Osiyodagi konstitutsiyali monarxiya, oliy hukmdor podshoh boshqaruvida Buyuk Britaniya hamdo‘stlik tarkibiga kiradi. Qonun chiqaruvchi organi-2 palatali parlament, ijroiya hokimiyatini bosh vazir boshchiligidagi vazirlar mahkamasi amalga oshiradi. Aholi soni 33 248 379 nafar, o‘rtacha umr ko‘rish darajasi 76 yosh, davlat tili-malay tili, davlat dini-islom, shu boisdan arab tili keng ommalashgan.
E’tiqod bo‘yicha esa yuksak urini egallaydi, ya’ni musulmon erkaklar 25 yoshgacha oliy ta’lim olishi yoki biror kasb-hunar egallab, shaxsiy daromadiga ega bo‘lsa va xaj amolini ado etgandan so‘ng oila quradi. Qizlar ham oliy ma’lumot olishi yoki kasb-hunarga ega bo‘lib, ro‘zg‘or tutishga tayyor bo‘lgach, 22 yoshdan oila quradi. Lekin qizlarga oila qurgunga qadar, ya’ni tan mahramsiz xaj amolini ado etish shart emas, har ikki jins vakillariga bolalikdan Islom shariatiga ko‘ra ta’lim, tarbiya va nikohning muqaddasligi chuqur singdiriladi.
Shu sababdan, bu mamlakat musulmonlari orasida nikoh ajrimi, boshqa davlatlardagi musulmonlarga qiyoslaganda eng past darajani tashkil etadi. Mamlakatda maktab ta’limi bepul, oliy ta’lim esa grant va kontrakt asosida ammo, xotin-qizlar uchun oilaning o‘rtacha daromadi, 2500 malay ringgiti, ya’ni 600$ dollardan kam bo‘lsa, kontrakt davlat tomonidan qopla-nadi. Shu sababli xotin-qizlarga bakalavir va magistr darajasiga ega bo‘lish unchalik qiyinchilik tug‘dirmaydi.
Umumiy aholining 93.8 % savodli, musulmonlarning 96.3 dunyoviy va diniy bilimga ega, aholining 42.7 %, ya’ni 14 197 057 nafari turli daraja-dagi oliy ma’lumotga ega, shundan deyarli teng yarmini ayollar tashkil qiladi.
Malayziya-industrial-agrar mamlakat, yalpi ichki maxsulot ishlab chiqarish 371,114 millyard dollar, jon boshiga maxsulot ishlab chiqarish, 10 941 dollar, sanoatining ulushi-28,7%, o‘rtacha oylik ish haqi 2 500 malay ringgiti, ya’ni 600$ dollar.
Malayziya Islom moliya tashkilotlarining 25 % va Islom taraqqiyot banikining 10 % lik aktivlariga egalik qiladi. Yirik Maybank, CIMB Group va Public Bank kabi yuqori likvidli aktivlariga ega bo‘lgan yirik moliya tashkilotlari jahon miqyosida faoliyat yuritadi. Sharq xalqlarida “birni ko‘rib shukur qil, birni ko‘rib fikr qil” naqliga rioya qilib, nafaqat Sharqda balki dunyoda aholi soni bo‘yicha yetkchi bo‘lgan Xitoy, Hindiston va Malayziya misolida aholini turmush tarzi, ma’naviyati va madaniy shart-sharoitini iqtisodiy jihatdan tahlil qilishga harakat qildik.