Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti Sharq Filologiyasi fakulteti iii-kurs

Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti

Sharq Filologiyasi fakulteti III-kurs

Malay-Ingliz guruhi talabasi

Xo'jaqulov Shaxzod
2-oraliq nazorat ishi
Savollar:
1.Malay tili grammatikasini o’rganishda samaralihisoblangan metodlarga ta’rif bering.

2.Sharq va G’arb mamlakatlari ta’lim tizimdagimetodlarning farqli va o’xshash tomonlari nimada?

3.Chet tilida yangi so’zlarni yodlash va to’g’ri qo’llayolishdagi metodlarni ko’rsating.
Javoblar:
1. O'zbekistonda Malay tili o'rganilishni boshlagan paytdan to hozirgi kunga qadar ko'plab metodikalar va samarali usullar o'ylab topilgan. Misol uchun, foto va video materiallardan foydalanish, so'zlarni guruh bo'lib o'yin orqali takrorlar, grammatik qoidalarni eslab qolish uchun har bir qoidaga gaplar tuzish va hokazolar. 

Mening fikrimcha, malay grammatikasini o'rganishda samarali usul bu grammatik qoidalarga mos so'zlarni shakllantirish, ushbu so'zlarni ishtirokoda gap tuzish va gapni esda saqlash. 
Ma'lumki, malay grammatikasinig asosiy qismi qo'shimchalr orqali so'zning ma'nosini, turkumini va bajaradigan funksiyasini o'zgartirishdan iborat. Oddiygina —Me(N) old qo'shimchasi o'timli fe'lni tuslashda yordam beradi. Bu kabi qo'shimchalar malay tilida ko'p sonni tashkil etadi. Bundan ko'rinadiki, qo'shimchalar so'zga qo'shilganda anglatadigan ma'noni puxta bilish lozim. Keyingi bajariladigan ish bu ushbu so'z bilan gap tuzish. Har qanday tilni o'rganishda gap tuzish bu katta smara beradi.
Tuzilgan gapni to'g'ri tahlil qilish lozim. Qaysi qoidags ko'ra so'z aynan ushbu qo'shimchani oldi degan savolga javob mavjud bo'lishi kerak. 
2) Agar ikki mintaqadagi ta'limni taqqoslaydigan bo'lsak, ular orasida eng ko'zga tashlanadigan quyidagi farqlar mavjudligiga guvoh bo'lishimiz mumkin.
Dastlabki farq o'quvchilar o'zlarinining ta'limdagi rolini qanday baholashi. Sharq maktablarida o'quvchilarning yutuqlariga ta'sir qiluvchi asosiy omil intizom hisoblansa, g'arb maktablarida o'quvchilarning munozaralarda erkin ishtirok etishiga, ularning g'oyalarini qo'llab-quvvatlashga ko'proq e'tibor berishadi.
O'quvchilar o'zlarining rollarini nafaqat bilimlarni qabul qiluvchi, balki yetakchi sifatida ko'rishadi. Asosiy e'tibor kuch sarflashga qaratilgan, ammo sharqdagi kabi standartlashtirilgan sinovlar juda ko'p emas.

G'arbda ta'limning o'zi maqsadga erishish vositasi sifatida qaraladi. Sharq esa ko'pincha ta'limga axloqiy qadriyatlarni singdiradi. Kollektiv va individual qarashlar esa shular asosida shakllanadi.
G'arb muvaffaqiyatga erishishning yagona yutug'i sifatida shaxsga e'tibor qaratadi. Tarbiyalanuvchilar sinfda o'zlariga taqdim etilgan masalaga o'z fikr va qarashlarini ko'ndalang qo'ya olishadi. Buning sababi G'arbda asrlar davomida shakllangan erkinlik va demokratiya g'oyalari bo'lishi mumkin. Sharqda o'quvchilar yomon baho olishdan qo'rqib g'oyalarni bayon qilishda va bahslashishda konservativroq bo'lishadi.
3) Har qanday xorijiy tilni o‘rganishdagi eng katta muammo bu so‘z yodlashdir. Negaki, bu jarayonda siz o‘nlab yoki yuzlab emas, balki minglab yangi so‘zlarni o‘rganishingiz talab etiladi. Sizning so‘z boyligingiz tilni qay darajada bilishingiz bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, kelajakda boshqa sohalardagi muvaffaqiyatlaringizga yo‘l ochuvchi kalit hamdir.

Shu o‘rinda xorijiy tilni o‘rganayotgan kishi uchun nechta so‘zni yoddan bilish kerakligini ham aytib o‘tish lozim. 
Mutaxassislarning ma’lumotiga ko‘ra, qaysi tilda bo‘lishidan qat’iy nazar, kundalik muloqot uchun 1200-2000 ta so‘zni bilish talab qilinadi.

 

Xorijiy tilni o'rganish va so'zlarni yodlab qolishda minglab metodlar mavjud.Masalan, Kalit so‘z usuli yoki fonetikaga e’tibor.Bu o‘rinda asosiy texnika “kalit so‘z” texnikasi bo‘lib, buni talaffuz uslubi deb ham atashadi. Aytaylik, qaysidir so‘zni o‘yladigiz. Endi uning qanday talaffuz qilinishiga e’tibor berasiz va o‘zingizga ma’lum bo‘lgan ohangdosh tushuncha bilan bog‘laysiz. So‘ng esa shular asosida g‘ayrioddiy tasavvur topib, tanish makonga joylashtirasiz va paydo bo‘lgan yangi tushunchaga doir gap tuzasiz.
Bizarre- g‘alati. Bu so‘zni o‘zbek tilidagi bozor so‘ziga bog‘laymiz. Shunday tasavvur qilamizki, chet ellik mehmon uchun bizning bozor g‘alatidek tuyuldi-da, u “bizarre bu – bozor” deb, bozordan narsalar xarid qilaverdi. 

Bu kabi uslub va metodlar katta hajmni tashkil etadi. Metod tanlashda o'rganuvchining qobiliyat va qiziqishlariga e'tibor berish muhim ahamiyatga ega.