Mavzu: E. Grig ijodi kirish. I. Bob. Edvard grig hayoti va ijodi

II.BOB.EDVARD GRIG IJODINING JAXON MUSIQA MADANIYATI TARIXIDAGI AHAMIYATI
2.1.“Per Gyunt” dramasining g’oyaviy mazmuni

1874-yilda Grig Ibsendan “Per Gyunt” dramasi postanovkasi uchun musiqa yozib berish taklifini oladi. Kristianiya shalirida 1876- yili “Per Gyunt”ning qo‘yilishi kompozitorga juda katta shuhrat keltirdi. Ibsenning “Per Gyunt” dramasiga yozilgan musiqa ushbu janring “Egmont” (Betxoven), “Yoz tunidagi tush” (Mendelson), “Arlezianka qizi” (Bize) singari oliy darajadagi namunalari qatoridan o‘rin oldi. “Per Gyunt”ning to‘liq partiturasi o‘z ichiga yigirma uch nomemi qamrab olgan, ulaming orasida dramaning beshta aktiga kirish, qo‘shiqlar (Solveygning qo‘shig‘i va allasi. Per Gyunt serenadasi), raqslar (Ingrid to‘yida, arabcha raqs, Anitra raqsi), orkestr uchun fantastik (“Tog' qirolining g‘orida”), lirik-dramatik epizodlar (“Ozening o'limi”), melodramalar mavjud. Ayrim nomerlar Ibsen dramasidagi xilma-xil obrazlar, vaziyatlami ta'kidlab ko‘rsatadi, ulami ochib beradi: Solveyg obrazidagi ko'tarinkilik, beg'ubor lirizm, Oze o'limidagi fojia, tabiat poeziyasi (“Tong”), xayolot tiniqligi (“Tog' qirolining g'orida”) shular jumlasidandir. “Per Gyunt” ikkita suita shaklida e’tirof qilindi. Birinchi suitaga “Tong”, “Ozening o‘limi”. “Anitraning raqsi”, “Tog‘ podsliosining g'orida” kiritilgan. Mazkur suita obrazlari o^:zaro zid qo‘- yilgan: yorqin va shodiyona tuyg'ular (“Tong”), umr so‘ngidagi fojia (“Ozening o'limi”), go'zal hayotiy chizgilar (“Anitra raqsi”), jo'shqm fantastika (“Tog‘ qirolining g'orida”). Ikkinchi suita quyidagi pyesalardan tashkil topgan; “Ingridning shikoyati”, “Arabcha raqs”, “Per Gyuntning vataniga qaytishi”, “Solveyg qo'shig‘i”.
1885-yildan umrining oxirigacha Grig jonajon shahri Bergendan unchalik uzoq bo‘lmagan Troulxaugen tog‘larida — Norvegiyaning go‘zal tabiati quchog‘ida yashaydi. Go'zallik va tabiatning ulug'vorligiga sajda qilish kompozitoming ijodida o'zining tegishli ifodasini topdi: “O'rmonda”, “Uycha”, “Bahor”, “Dengiz yorug‘ nurlarda tovlanadi” qo‘shiq!ari buning dalili bo'la oladi.

8
1878-yildan Grig Fransiya, Germaniya, Gollandiya, Angliya, Shvetsiya shaharlarida umr yo‘Idoshi Nina bilan (Grigga jo'mavoz. dirijor, pianinocbi sifatida) ko'plab konsertlar beradi. 1888-yilda Grig Chaykovskiy bilan tanishadi, Chaykovskiy o‘zining “1888-yilda xorijga sayohatning avtobiografik tavsifi”da Grig ijodiga yuqori baho

bergan edi.

Kompozitor o'zining ijodga bo'lgan munosabatini, musiqa san'atiga bo'lgan qarashlarini ham shunday qat'iylik bilan himoya qilardi. Saroy a'yonlari xorij musiqasiga mukkasidan ketgan bir vaqtda Bax alohida muhabbat bilan nemis xalq qo'shiq va kuylarini o'rganib, ulardan o'z asarlarida foydalanar edi. Boshqa mamlakatlar kompozitorlari musiqasini to'la egallagan.

Milliy san'at an'analari va o'tmishdoshlari - nemis organchilari Reynken, Bern, Bukstexude va Paxelbel ijodiga suyangan Grig organ ijodida ikki yo'nalishga o'zining diqqatini qaratdi. Bular prelyudiyalar, fantaziyalar, fugali tokkatalardan tashkil topgan katta musiqiy turkumlar va bir qismli xoral prelyudiyalardir.
Kamer yo'nalishda yaratilgan xoral prelyudiyalar o'zining lirik timsollari bilan diqqatni jalb etadi. Ularning hammasi nafis rang-baranglik, kuyning go'zalligi, ifodali qarama-qarshiliklar bilan zo'r taassurot qoldiradi. Ushbu miniatyuralarning barisining asosida xalq qo'shiq ijodiyoti bilan bog'liq bo'lgan protestant xorallariga asoslaniladi.