Mavzu: Harakat qonunlarining aylanma harakatga tatbiqi

Demak,markazga intilma kuch ifodasi quyidagiga teng:

• Demak,markazga intilma kuch ifodasi quyidagiga teng:
• F = mƲ²/R yoki F= mɷ²R
• Jismga ta’sir etayotgan markazga intilma kuch jismning massasiga va chiziqli tezligi kvadratiga to’g’ri proporsional, aylanish radiusiga esa teskari proporsionaldir.

Markazdan qochma kuch

• Markazdan qochma kuch
• Nyutonning uchinchi qonuni aylanma harakat uchun ham o’rinlidir.Aylanma harakat qilayotgan sharchaga ta’sir etayotgan markazga intilma kuchga miqdor jihatdan teng va unga qarama – qarshi yo’nalgan kuch mavjud . Bu kuch markazdan qochma kuch deb ataladi.

Markazdan qochma kuch aylanish markazidan radius bo’ylab aylana tashqarisi tomon yo’naladi.

• Markazdan qochma kuch markazga intilma kuch kabi quyidagicha ifodalanadi:
• F = mƲ²/R yoki F = mɷ²R

Masala yechish namunasi

• Massasi 2 kg bo‘lgan jism, radiusi 3 m bo‘lgan aylana bo‘ylab 2 m/s tezlik bilan aylanmoqda. Bunda markazga intilma kuchning qiymati qanchaga teng?
• Berilgan Formula Yechish
• m = 2 kg
• R = 3 m F = mƲ²/R F = 2ˑ 2² /3 =2,6 N
• Ʋ= 2 m/s
• F = ?

Aylana bo‘ylab tekis harakat qilayotgan jism radiusi va burchak tezligi 2 marta oshirilsa, markazdan qochma kuch qanday o‘zgaradi?

Mavzuni mustahkamlash uchun masalalar

• Massasi 2 kg bo‘lgan jism, 3 rad/s tezlik bilan aylanmoqda. Bunda markazdan qochma kuch 18 N ga teng bo‘lsa, aylanish radiusi nimaga teng (m)?
• Aylana bo‘ylab tekis harakat qilayotgan jism radiusi 2 marta oshirilsa, markazdan qochma kuch qanday o‘zgaradi?
• Massasi 4 kg bo‘lgan jism, radiusi 3 m bo‘lgan aylana bo‘ylab 2 rad/s burchak tezlik bilan aylanmoqda. Bunda markazdan qochma kuchning qiymati qanchaga teng?

Darsda faol qatnashgan o’quvchilar baholanadi

• Uyga vazifa: mavzuni o’qib o’rganib kelish