23
n/n
0
= e
-vd
.
Mazkur tenglama eks’onentsial egri chiziqni ifodalab, yuqorida ko’rsatib
o’tilganidek, ko’’chilik hujayralarning tirik qolish egri chiziqlari shu xil shaklga ega
bo’ladi va hujayraning bir zarbdan faolsizlanish jarayonini aks ettiradi.
Agarda hujayralarning faolsizlanishi uchun birdan ko’’ tegishlar talab etilsa, u
holda faolsizlanish jarayon 2tenglama orqali tasvirlanib, tirik qolish egri chizig’i
sigmasimon shaklga ega bo’ladi. bunday egri chiziq, yarim logarifmik koordinatalar
sistemasida, yelkaga ega bo’ladi. yelka kengligi test reaktsiya yuz berishi uchun talab
etiladigan tegishlar soni bo’lib, u tegishlar sonining oshishi bilan ortib boradi. yelka
kengligini ifodalovchi mazkur kattalik, nishonga tegadigan zarblar soni, deb ham
yuritilgan.
Tenglama (3) ni logarifmlab, quyidagini hosil qilamiz:
ln n/n
o
= -vd .
Mazkur tenglamaga binoan, nurlantirilgan hujayralardan 37%i tirik qolishi uchun
vd
37
= 1, demak, nishon hajmi v = 1/ d
37
bo’lishi shart. nishon kattaligini hisoblab to’ish
uchun quyidagilar bajariladi. agar nur dozasi 1 gr bo’lsa, 1 g hujayra massasi tomonidan
yutiladigan energiya 6,24 x10
15
ev ni tashkil etadi. nishonning zararlanishi uchun zarur
o’rtacha energiya 60 ev ga teng deb hisoblansa, yutilgan dozani tegishlar soni orqali
ifodalab, nishon hajmining 6,24x10
15
/ 60 = 1,04x10
14
g
1
ga teng ekanligini to’amiz.
shu asosda grammlarda ifodalangan nishon massasini to’ish mumkin. masalan, agar
d
37
=10 gr bo’lsa, u holda nishon kattaligi taxminan 10
13
g ga teng bo’lib, kattalik yadro
massasiga yaqin keladi.
Tenglamadan foydalanib, ferment molekulalari, faglar, dnk li viruslar va bahzi bir
ga’loid hujayralarni aktivsizlantirish orqali to’ilgan nishon kattaliklari, o’sha
obhektlarning, fizximiyaviy metodlardan foydalanib to’ilgan molekulyar massalari
bilan taqqoslanganda qoniqarli mos kelishlar qayd etilgan.
Yuksak echu (l’e) va zich ionlanish hosil qiladigan radiatsiya ishlatilganda,
ionlanish shunchalik zich bo’ladiki, nishonning bir zarbli zararlanish farqlantirish
qiyinlashadi va tegish endi nishon hajmi bilan emas, balki uning ko’ndalang kesimi
bilan belgilanadi.
Dostları ilə paylaş: