Mavzu: Hayvonlarning kasalliklariga tashhis qo‘yish va laborator tekshiruvlarida umumiy veterinariya bioxavfsizligi. Patologik materiallarni olish, jo‘natish, ishlov berish jaryonida umumiy veterinariya bioxavfsizligi. Reja

Patologik materiallarni qabul qilish, qadoqlash, yuborishda bioxavfsizlik talablariga rioya qilish
Bakteriologik va virusologik tekshirishlar uchun patologik materialni olish va yuborish;
1. Patologik material steril idishda steril asboblar bilan olinishi kerak. Patologik material olinadigan organ (to'qima) sirtini kesilgan joyda olov ustiga yoqish yoki qizdirilgan metall plastinka bilan yoqish kerak.
2. Patologik material hayvon o'limidan so'ng, ayniqsa iliq mavsumda iloji boricha tezroq olinishi kerak. Murdani parchalanishi uni tadqiqotga yaroqsiz holga keltirishi mumkin.
Patologik material laboratoriyaga saqlanmagan holda yuboriladi; keyingi 24-30 soat ichida uni laboratoriyaga etkazish mumkin bo'lmagan taqdirda, patologik material faqat konservalangan holda yuboriladi.
3. Bakteriologik tadqiqotlar uchun patologik material (organlar yoki ularning qismlari) kimyoviy toza glitserinning 30% suvli eritmasi bilan saqlanib qoladi. Suv 30 daqiqa davomida qaynatish yoki avtoklavlash orqali oldindan sterilizatsiya qilinadi. Material steril vazelin moyida ham saqlanishi mumkin. Materiallar konservant suyuqlik bilan uning hajmidan 4-5 baravar ko'p miqdorda to'ldiriladi.
4. Virusologik tadqiqotlar uchun yuborilgan material natriy xloridning fiziologik eritmasidagi kimyoviy toza glitserinning 30-50% eritmasi bilan saqlanib qoladi. Fiziologik eritma avtoklavda 120 ° da 30 daqiqa davomida oldindan sterilizatsiya qilinadi.
5. O'lgan mayda hayvonlarning tanalari (cho'chqalar, qo'zilar, buzoqlar), shuningdek boshqa mayda hayvonlarning tanalari namlik o'tkazilmaydigan idishda butun yuboriladi.
6. Naychali suyaklar muskullar va paylardan yaxshilab tozalangan, uchlari shikastlanmagan holda, bir butun sifatida tekshiruvga yuboriladi.
Suyaklar doka yoki dezinfektsiyalovchi suyuqlik bilan namlangan mato (5% karbolik kislota eritmasi) bilan o'raladi. Suyaklarga osh tuzi bilan sepib, mato yoki doka bilan o'rash ham mumkin.
7. Bakteriologik va virusologik tekshiruvlarga yuborilguncha ichaklar najas moddasidan tozalanadi va ichaklarning uchlari bog'lanadi. Ichakning eng xarakterli patologik o'zgarishi bo'lgan qismlari tadqiqotga yuboriladi. Ichaklar glitserinning 30-40% suvli eritmasi yoki natriy xloridning to'yingan suvli eritmasi bilan idishlarga solinadi. Himoya suyuqligining hajmi olingan material hajmidan 5-7 marta oshib ketishi kerak.
8. Tadqiqot uchun najas pergament qog'oz bilan yaxshilab yopilgan steril stakanlarda, probirkalarda yoki idishlarda yuboriladi.
O'lgan hayvonlarning tanasidan olingan ochilmagan ichak bo'lagidagi najasni tozalamasdan ikkala uchidan bog'langan holda yuborish mumkin. Najas namunasi olingandan keyin laboratoriyaga 24 soatdan kechiktirmasdan etkazilishi kerak.
9. Terini tekshirishga yuborishda uning 10 × 10 sm o'lchamdagi eng zararlangan bo'laklarini olib, teri bo'laklari steril, hermetik muhrlangan idishda yuboriladi.
10. Bakteriologik va virusologik tadqiqotlar uchun qon, yiring, so'lak, ekssudat, siydik, safro va boshqa suyuq patologik materiallar muhrlangan Paster pipetkalarida, steril probirkalarda yoki steril rezina qopqoqlar bilan yaxshi yopilgan idishlarda yuboriladi.
11. Mikroskopik tekshiruvga (mikroblarni, qon parazitlarini aniqlash va leykotsitlar formulasini aniqlash uchun) qon, yiring, har xil bo'shliqlardan, tabiiy teshiklardan va boshqalardan olingan surtma shaklida yuboriladi.
Surtmalarni sodaning 1-2% suvli eritmasida 10-15 daqiqa davomida oldindan qaynatiladi, so'ngra toza suv bilan yaxshilab yuvib quritiladi. Quruq oynaklar teng qismlarda olingan spirt-efir eritmasiga joylashtiriladi, ular ishlatilgungacha saqlanadi.
Hayvonlardan qonni quloq qon tomiridan yoki quloq uchidan, parrandalardan tojidan yoki qo'ltiq venasidan olinadi. Qon olish joyidagi jun kesiladi yoki qirib oldiriladi, terini avval spirt bilan, so'ngra efir bilan namlangan paxta tamponlari bilan yaxshilab artib olinadi.
Asboblar (ignalar, skalpel) steril bo'lishi kerak.
Birinchi tomchi qon steril paxta bilan tozalanadi (qonni gemosporidiozda tekshirganda istisno qilinadi, qonning birinchi tomchisi surtma uchun olinganida) va erkin oqib chiqayotgan qonni oldindan tayyorlangan shisha oynachaga tez va engil tarzda shisha yuzasiga tegishi bilan olinadi. Keyin stakan tomchi bilan tezda yuqoriga buriladi va gorizontal holatda chap qo'l barmoqlari orasidan ushlab turiladi. Predmet oynalar chap tomonga 45 ° C burchak ostida boshqa oynacha (yoki qopqoq oynacha)ning yaltiroq qirrasi bilan tegiziladi.
Tomchi shu predmet oynasining chetiga bir tekis taqsimlanishi bilanoq, uni chap tomondan o'ngga surtmaning yuzasi bo'ylab tezda uzatiladi, uni chetiga 0,5-1 sm gacha olib kelmaydi.Surtmalarning kengligi predmet oynachasidan torroq bo'lishi kerak. Har bir yangi surtma uchun yangi tomchi qon olinadi.
Tayyor qon surtmalari havo bilan quritiladi; ularni olovda yoki quyoshda quritish tavsiya etilmaydi. Sovuq mavsumda surtmalar iliq xonada yoki iliq sterilizator qopqog'ida isitiladigan predmet oynasida olinadi.
Surtmani aniqlash usuli tadqiqot maqsadiga bog'liq (Qoidalarning maxsus qismiga qarang).
To'g'ri tayyorlangan qon surtmalari ingichka, bir xil va etarlicha uzunlikda bo'lishi kerak. Quritilgan surtmalarda va izlarda hayvonning raqamini yoki taxallusini va surtmani tayyorlash sanasini ko'rsatadigan o'tkir narsa bilan yoziladi.
To'qimalardan, yiringdan, organlardan va turli xil sekretsiyalardan tayyorlangan tamponlar steril tayoq yoki boshqa surtmaning chetidan ingichka qatlamga materialni predmet oynachaga yoyib tayyorlanadi. Zich zichlikdagi organlarning zarralari, qattiq tugunlar, shuningdek yopishqoq material ikkita predmet oynacha orasida bo'lishi kerak. Ularning orasiga joylashtirilgan materialni maydalagandan so'ng, predmet oynaklar gorizontal yo'nalishda qarama-qarshi yo'nalishlarda ajratiladi, buning natijasida ikkita juda nozik surtmalar olinadi. Ba'zida (препараты-отпечатки) preparat izlar uchun olinadi.Buning uchun o'tkir skalpel bilan kesilgan organ parchasi pinset bilan ushlanadi va bo'lakning erkin yuzasi bilan predmet oynachaga bir nechta ingichka izlar uchun tekkizishlar qilinadi. 
Serologik tekshiruv uchun qon olish
12. Otlar, qoramollar, qo'ylar va echkilarda qon bo'yinning yuqori uchdan bir qismida bo'yin venasidan olinadi. Har bir hayvondan qon olishdan oldin ignalarni qaynatish orqali sterilizatsiya qilish kerak. Qon to'planadigan joydagi jun ehtiyotkorlik bilan kesiladi va terini spirt bilan yoki karbol kislotaning 3% eritmasida dezinfektsiya qilinadi.Qonning tomchilab emas, balki probirka devordagi oqib tushishiga ishonch hosil qilish kerak. Qon tomchilab qabul qilinganda ko'piklangan bo'lib, gemolizga uchraydi va tekshiruvda ko'pincha noto'g'ri ko'rsatkichlarni beradi. Qonning yerga tushishiga yo'l qo'ymaslik kerak. Buning uchun siz dezinfektsiyalovchi suyuqlik bilan havzadan foydalanishingiz kerak, bu yerda qonning birinchi qismi tushiriladi.
Cho'chqalarda qon quloqdan (igna yoki shprits bilan) yoki quyruq uchidan olinadi. Quyruq oldindan sovun va suv bilan yuviladi va spirtli ichimliklar yoki 3% karbolik kislota eritmasi bilan dezinfektsiya qilinadi, so'ngra uchi qaychi bilan kesiladi. Qon olganidan keyin dum uchi yod bilan ishlanadi, bint bilan boglanadi yoki kuydiriladi.
Parrandalarda qon qanot osti venasidan yoki tojidan olinadi.
Hayvonlarni boqishdan oldin ertalab imkon qadar qon olish kerak. Serologik tadqiqotlar uchun qoramol, ot va boshqa yirik hayvonlar, qo'ylar, cho'chqalardan 7-10 ml qon olinadi.
Olingan qon taxminan bir soat davomida 30-35 ° C haroratda saqlanadi va keyin salqin xonaga cho'ktirish uchun chiqariladi. 10-12 soatdan so'ng, joylashtirilgan zardob boshqa naychalarga quyiladi. Agar zardob etarlicha cho'kmagan bo'lsa yoki qotgan qonning yuqori qatlami probirkaning devorlariga mahkam yopishgan bo'lsa va cho'kma pastdan boshlanadigan bo'lsa, u holda qon probirkaning devorlaridan ingichka oldindan qizdirilgan va sovutilgan sim bilan ajratiladi.
Qon zardobi laboratoriyaga birinchi kun ichida va alohida hollarda qon yig'ilgandan keyingi uchinchi kundan kechiktirmasdan etkazilishi kerak.
Zardobni uzoq masofaga yuborishda, ayniqsa yozda, uni har 9 ml zardob uchun 1 ml karbol kislota eritmasi yoki 1 ml zardobga 1-2 tomchi eritma uchun stavka bo'yicha karbon kislotasining 5% li fiziologik eritmadagi eritmasi bilan saqlash kerak.
Karbol kislota eritmasini probirkani zardob bilan doimo silkitib tomchilab qo'shib qo'yish kerak.
Qon zardobini yoki qonni har bir kolba uchun 0,05-0,07 g (skalpel uchida) miqdorida bor kislotasi bilan (changda) saqlab qolish mumkin. Zardobni quritish orqali ham saqlab qolish mumkin.
Quritish uchun surtma 5 × 5 sm hajmdagi filtr qog'oziga 0,4 ml miqdorida surtiladi va tarqoq nur ostida xonada to'liq quriguncha saqlanadi. Shundan so'ng, quritilgan surtma bilan har bir qog'ozga tegishli yozuvlar qalam bilan tayyorlanadi va pergament qog'ozga o'raladi (har bir namunasi alohida), so'ng konvertga qadoqlanib laboratoriyaga ushbu shaklda yuboriladi.
Laboratoriyada har bir quruq zardob namunasi probirkaga solinib, 2 ml fiziologik eritma bilan to'ldiriladi, 6-10 soat davomida termostatga joylashtiriladi yoki 24 soat davomida xonada qoldiriladi va keyin tekshiriladi. Quruq surtmalar antigen xususiyatlarini 40 dan 130 kungacha saqlaydi. Shuningdek, qonni qon zardobini ajratmasdan serologik tekshirish uchun yo'lda silkitilmasa va gemolizga uchramasa laboratoriyaga yuborish mumkin.
Har bir zardob yoki qon namunasi uning raqami yoki hayvonning laqabi yoki hayvon egasining familiyasi bilan ko'rsatiladi. Namunalar ikki nusxada inventarizatsiya bilan yuboriladi. Zardob naychalari steril qopqoqlar bilan mahkam yopilib, qat'iy vertikal holatda jo'natish uchun o'rnatiladi. Qish mavsumida zardobni muzlab qolmasligi uchun qadoqlab, jo'natishadi.
13. Patologik-gistologik tekshirish uchun yangi jasadlardan yoki o'ldirilgan hayvonlardan material olinadi. Ba'zi patologik o'zgarishlar mavjud bo'lgan organlar va to'qimalarni olish kerak. Patologik o'zgargan organlarning (to'qimalarning) turli qismlaridan ingichka, mayda bo'laklar kesiladi, ammo qalinligi 1-2 sm dan oshmaydi. Zaralangan to'qimalar bilan birgalikda unga qo'shni bo'lgan normal to'qimalarni ham olinadi.
14. Kichik hayvonlar jasadlari, yirik hayvonlar jasadlari qismlari va ayrim organlar yangi (fiksasiya bo'lmagan) shaklda laboratoriyaga tadqiqot uchun faqat mutahassis orqali yuboriladi. Yuborilgan material, ayniqsa yuqumli kasallikka chalinganlikda gumon qilingan hayvonlardan, yo'l davomida infektsiyani tarqalishining oldini olish uchun zich yog'och yoki metall qutiga ehtiyotkorlik bilan qadoqlangan bo'lishi kerak. Qadoqlashdan oldin materialni dezinfektsiyalovchi eritma (fenolik kreolin, lizol, ohak) bilan ho'llangan matoga yoki yumshoq parahaga o'ralgan va somon yoki mato bilan qutiga solib qo'yish kerak.
15. Fiksasiyalangan yoki konservalangan holda laboratoriyaga pochta orqali yuborilgan organlar, suyuqliklar qismlari, shisha idishga, plastmassa, kauchuk yoki rezina qopqoq bilan germetik yopilgan holda joylashtirilishi kerak. Qopqoq sim yoki shnur bilan mahkamlash va Mendeleyev zamaskasi (plomba, smola, parafin yoki mum) bilan to'ldirish kerak, shunday yopilsa to'kilishiga yo'l qo'ymaydi. Muhrlangan idishlar mustahkam, mahkam qutiga joylashtiriladi va paxta, jgut, yumshoq parahaga o'ralgan va somon yoki mato bilan qutiga solib yoki boshqa qadoqlash materiallari bilan yaxshilab yopiladi.
Suyaklar selofan, polietilen plyonka yoki doka yoki dezinfektsiyalovchi eritmaga solingan mato bilan o'ralgan, shuningdek qutilarga qadoqlangan holda yuboriladi.
16. Yuqumli kasallikka chalinganlikda gumon qilingan hayvonlardan yoki aniq yuqtirgan materiallardan pochta orqali yoki kurer orqali patologik material yuborishda, qadoqlash materialning butunligini etkazib berishni ta'minlashi va yuqumli moddalarning tarqalishi ehtimolini istisno qilishi kerak. Uydagi uchastkaning old tomonida yuqori qismida "Ehtiyotkorlik - shisha" va "Yuqori" yozuvlari bo'lishi kerak.
17. Ayniqsa, xavfli kasalliklarga (bezlar, kuydirgi, amfizematik karbunkul, brutsellyoz, tularemiya, qoramol peripnevmoniyasi, zambil, cho'chqa bezgagi, qushlarning psevdo vabasi, oyoq va og'iz kasalligi, quturish) bilan kasallanganlikda gumon qilinadigan materiallar yuborilganda muhrlangan shisha idishlar, yoki muhrlangan metall qutiga, so'ngra yog'och qutiga qadoqlangan bo'lishi kerak.
Agar bunday material qo'l bilan etkazib berilsa, uni hermetik muhrlangan shisha idishda, yog'och qutiga yuborishingiz mumkin.
18. Olingan patologik material uchun ilova hujjat tuziladi.
Agar laboratoriyada junatmani ochishda ilova hujjat bilan nomuvofiqlik yoki patologik materialning buzilishi aniqlansa, bu haqda dalolatnoma tuzilishi kerak, uning nusxasi laboratoriyaga material yuborgan veterinarga yuboriladi.


Patologik materiallarni fiksasiyash. Miya, orqa miya va boshqa asab to'qimalarini 10% neytral formalin bilan fiksasiyalash yaxshiroqdir. Formalin, uning hajmining 1 / 10-1 / 20 qismigacha quruq bo'r yoki karbonat magniy qo'shib zararsizlantiriladi. Shuningdek, miya qismlarini fiksasiyalash uchun 96% spirt, Karnua suyuqligi yoki Buen-Dubosk aralashmasidan foydalanishingiz mumkin.Sovuq mavsumda, jo'natish paytida muzlashdan saqlanish uchun, formalin tarkibidagi material, yuqorida ko'rsatilganidek, 10% formalinda tayyorlangan 30-50% glitserin eritmasiga yoki 70% spirtga yoki to'yingan osh tuzi eritmasiga o'tkaziladi.