Mavzu: Hayvonlarning kasalliklariga tashhis qo‘yish va laborator tekshiruvlarida umumiy veterinariya bioxavfsizligi. Patologik materiallarni olish, jo‘natish, ishlov berish jaryonida umumiy veterinariya bioxavfsizligi. Reja

Mavzu: Hayvonlarning kasalliklariga tashhis qo‘yish va laborator tekshiruvlarida umumiy veterinariya bioxavfsizligi. Patologik materiallarni olish, jo‘natish, ishlov berish jaryonida umumiy veterinariya bioxavfsizligi.


Reja.

1. 
   Hayvonlarning kasalliklariga tashhis qo‘yish va laborator tekshiruvlarida umumiy veterinariya bioxavfsizligi.
   
2. 
   Patologik materiallarni olish, jo‘natish, ishlov berish jaryonida umumiy veterinariya bioxavfsizligi.
   

Veterinariya laboratoriyalarida ishlashda laboratoriya xodimlari patologik namunalar bilan ishlashda har doim yuqush xavfiga duch kelishi mumkin. Shuning uchun tekshirish maqsadida qabul qilinayotgan patologik material uni qabul qilishdan boshlab ish tugallangandan so’ng qoldiq patmaterial va u bilan ishlagan asbob uskunalarni xavfsiz zararsizlantirishgacha bo’lgan jarayonlarni bixavfsizlik qoidalariga rioya qilishni talab etadi.
Dastlab keltirilgan patologik namunalarni qabul qilish uchun laboratoriyalarda maxsus xona yoki joy ajratishi kerak. Tekshirish uchun qabul qilinayotgan qar qanday patologik material yo’llanma xati asosida qabul qilinishi lozim. Unda xo’jalik manzili, jo’natilayotgan material nomi, soni, hayvon turi, yoshi, jinsi, kasallangan va o’lgan vaqti, qanday davolash vositalari ishlatilgan, kasallik belgilari haqida ma’lumot, qachon va qanday vaksinalar bilan emlangan, avvalgi va shu vaqtdagi epizootik holat, patologoanatomik yorish natijalari, o’zgarishlari, gumon qilingan diagnoz yoziladi.
Namunalarni qabul qiladigan xodimlar, ular bilan bog'liq bo'lgan xavf-xatarlarni yaxshi bilishlari va standart ehtiyot choralari bo'yicha maxsus tayyorgarlikdan o'tishlari kerak, Birlamchi namunadagi idishlar bioxavfsizlik shkafida ochilishi uni yuzasi dezinfektsiyalash vositalari yordamida ishlov berilishi lozim.
Tekshiriladigan namunalari Veterinariya tashxis markazlari turli kasalliklarga shubha qilinganligi sababli taqdim etilgan namunalarni qabul qilishga to’g’ri keladi. Namunalarning yuqumli tabiati odatda noma'lum, ammo ular hayvonlar va odamlarda kasallikka olib kelishi mumkin bo'lgan biologik agentlarni bilan zararlangan bo’lishi mumkin. Xodimlarning bunday patogenlar bilan ishlashda kutilayotgan xavfini kamaytiradigan amaliyot va tartib-qoidalar mavjud bo'lishi kerak. Agar yuqori darajadagi himoyalanishni talab qiladigan patogen mavjudligiga shubha qilinmasa, barcha gumonli namunalarni dastlabki qayta ishlash materialda 2-guruh patogenlari bilan ishlash qoidalari asosida amalga oshirilishi tavsiya etiladi. Eng muhim jihatlar teri orqali, shilliq qavatlarga ta'sir qilishning xususan, nafas olish va og’iz orqali kirishning oldini olish. Aerozollar hosil qilishi mumkin bo'lgan barcha manipulyatsiyalar uchun biologik xavfsizlik kabinalaridan foydalanish kerak. Bundan tashqari, patmateriallarni oziqa muhitlarga ekishda va suyuqliklar bilan ishlashda og'iz orqali pipetkadan foydalanmaslik kerak, kutilgan ta'sir qilish darajasiga qarab, ba'zi hollarda ko'z va nafas olish organlarini himoya qilish uchun shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish kerak.
Muayyan tekshirishning xavf darajasi aniqlagandan so'ng, insonnni kasallanish xavfini va kasallikning hayvonlar va atrof-muhitga tarqalish xavfini kamaytirish uchun zarur bo'lgan tegishli "himoya darajasini" rioya qilinishi kerak. Laboratoriyalar odatda mikroorganizmlarga tegishli himoya darajasida ishlov berilishini ta'minlash uchun mas'ul bo'lgan biologik xavfsizlik bo'yicha xodimni tayinlanishi lozim. Ular xavfsizlik bo'yicha barcha masalalarni nazorat qilish va maslahat berish uchun yetarli tajribaga ega bo'lishi va yetarli ish stajiga ega bo'lishi kerak. Xodimlar o'z ishlari bilan bog'liq har qanday sog'liq uchun xavf-xatarlar va hodisalar yoki baxtsiz hodisalar haqida oldindan xabardor qilinishi ular bilan ishlash tartib-qoidalari haqida to'liq o'qitilishi kerak. Shuningdek, xodimlarga ularga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan patogenlar ko'rsatilgan tibbiy karta berilishi kerak. Ba'zi hollarda xodimlarni qo'shimcha himoya qilish uchun maxsus emlash mumkin, masalan. Qutush virusi bilan ishlashda; Bu ham tibbiy kartada qayd etilishi kerak. Bunday ma'lumot kasallik yuzaga kelganda shifokor uchun foydalidir. Xodimlarni muntazam ravishda tibbiy ko'rikdan o'tkazish tavsiya etiladi va kerak bo'lganda, brutsellyoz va sil kabi ba'zi jiddiy kasalliklarni keltirib chiqaradigan organizmlar bilan ishlaydigan xodimlarni diagnostik testlardan o’tkazib turiladi.
Barcha laboratoriya ishlariga qo'yiladigan asosiy talablar. Yuqumli qo'zg'atuvchilar bilan ishlashga qo'yiladigan asosiy talablar:
1. Laboratoriya tozalanishi oson, yuzalari suv o'tkazmaydigan va kimyoviy moddalarga chidamli bo'lishi kerak. Har bir laboratoriya xonasida kimyoviy moddalar va mavjud bo'lgan boshqa xavf-xatarlarga mos keladigan qo'l yuvish jo’mragi va favqulodda dush, shu jumladan ko'z vannasi bo'lishi kerak. Ish vaqti va oxirida tozalash va dezinfeksiya qilish tartib-qoidalari belgilanishi kerak;
2. Xodimlarning ma’lum laboratoriyada ishlashiga qarab kirishini cheklash kerak; yuqori xavf agentlari bilan nazorat qilinadigan elektron kirish kabi tegishli xavfsizlik choralari zarur bo'lishi mumkin.
3. Laboratoriyada uzun yengli xalatlar, yopiq poyabzal, bir marta ishlatiladigan qo‘lqoplar, niqoblar, himoya ko‘zoynaklari, og’iz va burunni himoyalovchi respiratorlari kabi shaxsiy himoya vositalari, zarur hollarda taqiladi va chiqib ketayotganda olib tashlanadi.
4. Ish olib borilayotganda laboratoriya eshigi yopiq bo'lishi va xonadan havo chiqarib ventilyatsiya qilinishi kerak. (Biyoxavfsizlik shikaflaridan foydalanilganda, shamollatish tizimlarini muvozanatlashga e'tibor berish kerak.);
5. Oziq-ovqat (shu jumladan, saqich, konfet, yo'tal chaqiruvchi vositalar) va ichimliklarni laboratoriyalarda saqlash yoki iste'mol qilish taqiqlanadi;
6. Laboratoriyada chekish va kosmetika vositalaridan foydalanish mumkin emas;
7. Pipetka bilan ishlashda og'iz orqali amalga oshirilmaydi;
8. Aerozollar orqali infeksiya chiqishini kamaytirishga e'tibor berish kerak;
9. Ishlatilgan laboratoriya idishlari va boshqa ifloslangan materiallar xavfsiz tarzda saqlanishi kerak. Yo'q qilish uchun materiallar kuchli konteynerlarda to'kilmasdan tashilishi kerak. Chiqindilarni yo'q qilishdan oldin avtoklavlash yoki boshqa yo'l bilan zararsizlantirilishi kerak. Qayta foydalanish mumkin bo'lgan materiallar tegishli vositalar bilan zararsizlantirilishi kerak;
10. Hech qanday yuqumli material laboratoriya rakovinalarga yoki chiqindi quvurlariga tashlanmasligi kerak;
12. Har qanday baxtsiz hodisalar yuz berganda xavfsizlik xizmati xodimiga xabar qilinishi kerak.