Mavzu: Himoyaviy O’chirish Sxemalarini Tuzish Prinsiplari. Himoyaviy O’chirish Vositalari Reja

Relening chulg‘amlari uni xarakterlovchi tok va kuchlanishning kattaligiga mos keladigan issiqlikka chidamli bo‘lishi kerak va shu bilan birga mos bo‘lgan

iste’mol qiluvchi quvvat

^Srele ^{ U}rele ^{ I}rele
ga to‘g‘ri kelishi kerak.

Iste’mol qilinayotgan quvvat

^Srele
relening qo‘zg‘aluvchi sistemasini

xarakatga keltiruvchi chulg‘ami magnitlovchi kuchining miqdoriga bog‘liq.

2. 
   
   Elektr magnit relelar
   

1. 
   
   Ishlash prinsipi. 2.1-rasmda elektr magnit relelarning asosiy uch xil turi berilgan.
   

Har bir rele o‘z ichiga elektrmagnit 1 (o‘zak va chulg‘amdan iborat), ferromagnit materialdan yasalgan xarakatlanuvchi yakor 2, xarakatlanuvchi kontakt 3, xarakatlanmaydigan kontakt 4 va teskari ta’sir etuvchi prujina 5 ni oladi.

a)
2.1-rasm. Elektr magnit relelarining konstruktiv turlari.: 1-tortiluvchi yakorli; 2-buriluvchi yakorli;3-ko‘ndalang xarakat qiluvchi yakorli.

Elektr magnit chulg‘amidan oqayotgan tok

^Irele
magnitlovchi kuchni (m.k)

^Irele ^Wrele
xosil qiladi. U kuch ta’sirida elektr magnit o‘zakdan, xavo oralig‘i va

yakor orqali oquvchi magnit oqim F xosil bo‘ladi. Bunda yakor magnitlanadi va elektr magnitning qutbiga tortiladi. Oxirgi xolatigacha xarakatlangan yakor bilan bog‘langan qo‘zg‘aluvchi kontakt 4 qo‘zg‘almas kontakt 3 ga ulanadi. Yakorning boshlang‘ich xolati tayanch 6 bilan chegaralanadi.

Po‘lat yakorni elektrmagnitga tortuvchi elektrmagnit kuch xavo oraliqdagi magnit oqimining kvadratiga to‘g‘ri proporsional.

e
F  k Ô ²
(3)

Magnit oqimi va uni xosil qiluvchi tok

_{Ô } ^Irele ^Wrele
R_M
^Irele
quyidagicha bog‘lanishga ega.
(4)

bu yerda, R_M

• magnit oqimi F oqayotgan yo‘lning magnit qarshiligi ;

  
  

^Wrele

• rele chulg‘amining o‘ramlar soni.

  
  

Ifodalarni o‘rniga qo‘yib quyidagini xosil qilamiz;

^W 2 2 ' 2

2.2-rasm. Minimal tok yoki kuchlanish relesining tuzilishi.

Relening ishlashi uchun rele tokini kamaytirish kerak, bunda prujinaning momenti elektromagnit moment va ishqalanish momentidan oshib ketadi:

^Mpr ^Me ^{ M}ishq
natijada relening yakori qaytadi va relening kontaktlari ulanadi. Minimal relening
ishlash toki deb relening yakori qaytgandagi tokka aytiladi, qaytish toki bu relening

yakorini tortadigan eng kichik tok. Maksimal reledagiday qaytish tokinig

^Iqay

ishlash tokigaga

^Irele.ish
nisbati qaytish koeffitsenti deyiladi. Minimal relelarda

^Iqay
I_rele.ish , shuning uchun
^kqay
1.

3.