M U N D A R I J A : KIRISH ................................................................................................................ I.BOB.MESOPOTAMIYANING TABIY SHAROITI,AHOLINING TURMUSH TARZI....................................................................................................................... 1.1.Akkadning yuksalishi. Shumer-akkad davlati………………………………….
1.2.Akkad podsholigi asoschilari Sargon faoliyati………………………………...
II.BOB.OSHSHUR BANAPALNING HUJJATXONA VA KUTUBXONALARI O’LKALARI TARIXI………………………………………………………….. 2.1.Mesopotamiya tarixini o’rganish markazlari haqida ……………………….....
2.2.Qadimgi mamlakatlarning tashqi siyosatini olib borishning asosiy vositalari……………………………………………………………………….....
XULOSA ……………………………………………………………………….... FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ……………………………………......
KIRISH SHUMER, Sumer, Janubiy Mesopotamiya (hoz. Iroqning jan. qismi) dagi tarixiy viloyat. Mil. av. 3-ming yillik oxirigacha Shumerda shumerlar va qisman sharqiy somiylar — akkadlar yashagan. Taxm. mil. av. 3-ming yillikda u yerda sinfiy jamiyat va davlat vujudga kelgan. Ilk sulolalar davri (mil. av. 2700—2300) da Shumerda mixxat paydo boʻlgan. Shumer dagi quldorlik shahar davlatlari (Uruk, Kish, Ur, Lagash, Akkad va boshqalar) oʻrtasida gegemonlik uchun kurash avj olgan. Mil. av. 24-asrda Akkad hukmdori Sargon butun Mesopotamiyani oʻz qoʻl ostida birlashtirgan. Keyinchalik Shumer Bobil davlati tarkibiga qoʻshib olingan.
Butun Shumer ustidan hukmronlik qilish istagi va Urnanche vorislarini bosib olish siyosati uning xalqiga juda qimmatga tushdi. Lagashdan uzoqda diniy binolar qurish uchun katta mablag' sarflandi. Katta va yaxshi qurollangan qo‘shinni saqlash ham katta mablag‘ talab qildi. Shumer ustidan gegemonlikka intilayotgan ensilarning siyosati qanchalik faollashsa, ruhoniylar shunchalik xavotirga tushdi. Ularning manfaatlari va ta'siriga ibodatxonalardan tobora ko'proq mustaqillikka erishayotgan Urnanche sulolasi hukmdorlari tomonidan borgan sari jiddiy tahdid tahdid solayotgan edi1.
Entemena o'g'li, Enentarsi, harbiy jasoratda ham, diplomatik qobiliyatda ham otasidan past edi. Uning hukmronligi davrida sulolaning muxoliflari hokimiyat tepasiga kirishga muvaffaq bo'lishdi.
O'sha paytda Lagashdagi ikkinchi eng kuchli shaxslar Nin-Ngirsu xudosining oliy ruhoniylari edi. Ma'badlarning saroyga qarshi sahna ortidagi kurashida ayniqsa faol bo'lgan ikki ruhoniy haqida eshitganmiz. Qirol Ur-Nanshe oilasi bostirilgach, Lagashdagi oliy hokimiyat (taxminan miloddan avvalgi 2340 yil) kimdir tomonidan o'z qo'liga o'tdi. Dudu xudo Nin-Ngirsu ruhoniysi kim edi. Bu kurash natijasida “ruhoniylarning siyosiy partiyasi” oʻzining himoyachisi Lugalandani taxtga koʻtardi.
I.BOB.MESOPOTAMIYANING TABIY SHAROITI,AHOLINING TURMUSH TARZI.
