Til birliklari va materiallaridan fikrni ifodalash maqsadida foydalanish jarayoni nutq sanaladi. Hayotning turli sohalari, turlicha nutq vaziyatlarida tildagi leksik, frazeologik, fonetik va gramatik vositalarni tanlash va ulardan foydalanish usullari ham har xil bo`ladi. Shunga ko`ra nutqning quyidagi uslublari o`zaro farqlanadi:
Til birliklari va materiallaridan fikrni ifodalash maqsadida foydalanish jarayoni nutq sanaladi. Hayotning turli sohalari, turlicha nutq vaziyatlarida tildagi leksik, frazeologik, fonetik va gramatik vositalarni tanlash va ulardan foydalanish usullari ham har xil bo`ladi. Shunga ko`ra nutqning quyidagi uslublari o`zaro farqlanadi:
-so`zlashuv uslubi
-rasmiy-idoraviy uslub
-ilmiy uslub
-publitsistik uslub
-badiiy uslub
Ilmiy uslub tabiat va ijtimoiy hayotdagi barcha narsa hamda hodisalar to`g`risida aniq, asoslangan, izchil ma`lumot berishda qo`llanadi. Unda narsa-hodisa mohiyatini ta`riflash, tahlil qilish, sababini aniqlab, dalillar bilan isbotlash va asosli natijalarni bayon etish muhim hisoblanadi. Maxsus atamalar bu uslubning leksikasini tashkil qiladi, unda adbiy me`yorga qat`iy rioya etigani holda majhul nisbatdagi fe`llar va murakkab qurilishli gaplar keng ishlatiladi.
Ilmiy uslub tabiat va ijtimoiy hayotdagi barcha narsa hamda hodisalar to`g`risida aniq, asoslangan, izchil ma`lumot berishda qo`llanadi. Unda narsa-hodisa mohiyatini ta`riflash, tahlil qilish, sababini aniqlab, dalillar bilan isbotlash va asosli natijalarni bayon etish muhim hisoblanadi. Maxsus atamalar bu uslubning leksikasini tashkil qiladi, unda adbiy me`yorga qat`iy rioya etigani holda majhul nisbatdagi fe`llar va murakkab qurilishli gaplar keng ishlatiladi.
Ilmiy uslub bilimning turli sohalariga qarab, shuningdek, kimga mo`ljallanganligiga nisbatan o`zaro farqlanadi.
Masalan, fan sohalari muayyan shartli belgilar, formulalar, bayon qilish materiali bilan ajralib turadi. Ilmiy uslubdagi kitoblar ilm-fanga oid ma`lumotlar berish bilan mutaxassislargagina mo`ljallanishi yoki bunday ilmiy ma`lumotlar keng ommaga qaratilgan bo`lishi mumkin.
Masalan, fan sohalari muayyan shartli belgilar, formulalar, bayon qilish materiali bilan ajralib turadi. Ilmiy uslubdagi kitoblar ilm-fanga oid ma`lumotlar berish bilan mutaxassislargagina mo`ljallanishi yoki bunday ilmiy ma`lumotlar keng ommaga qaratilgan bo`lishi mumkin.
Keng jamoatchilikka tushunarli bo`lgan uslub ilmiy-ommabop uslub sanaladi.Ko`pchilikka mo`ljallangan ma`ruzalar, risola va darsliklar shu uslubning ko`rinishidir.
Vizual axborotlar.
Vizual axborotlar.
Biz qanday ko`ramiz: vizual munosabatlar. Har safar bix ma`lumotlarni ko`rish orqali qabul qilganimizda, o`zimiz ko`rayotgan narsalarning o`xshash va farqli tomonlarini aniqlashga harakat qilamiz. Buning yordamida obyektlarni obrazlar orqali ajratish mumkin, balki ularning ahamiyatini ham tushunish mumkin. Masalan, ranglardagi farq oldimizda 2 ta turli obyekt borligini anglatadi, masshtablardagi farq bir obyekt boshqasiga nisbatan bizdan uzoqroqda joylashgan va h.k. Obyektlar o`rtasidagi munosabatni bizning miyamiz tahlil qilgandan keyin, obrazning barcha qismlarini yaxlitlaymiz hamda nimani ko`rayotganimizni tushunamiz.
Yaqinlik , o`xshashlik, oradagi masofa, tugallanganlik. Ammo, vizual axborotning psixologik jihatlarini tushunish samarali vizual obraz yaratish uchun yetarli emas. Buning uchun biz quyidagilarni tushunishimiz zarur.
Yaqinlik , o`xshashlik, oradagi masofa, tugallanganlik. Ammo, vizual axborotning psixologik jihatlarini tushunish samarali vizual obraz yaratish uchun yetarli emas. Buning uchun biz quyidagilarni tushunishimiz zarur.
-Bu jihatlarni (aspektlarni) biz o`z ishimizda qanday ishlatishimiz mumkin?
-Qanday vositalar yordamida obyektlar har xil bo`ladi?
Variantlar ko`p bo`lishiga qaramay obyektlarga vizual tasvir berishning 5 ta bosh kategoriyasi mavjud.
Bu kategoriyalardan biri bo`yicha obyektning o`zgarishi vizual kontrast yaratadi. Ikki obyekt o`rtasidagi kontrast qanchalik kuchli bo`lsa, ularni 2ta alohida o`zaro bog`liq bo`lmagan obyektlar sifatida qabul qilinadi.
Bu kategoriyalardan biri bo`yicha obyektning o`zgarishi vizual kontrast yaratadi. Ikki obyekt o`rtasidagi kontrast qanchalik kuchli bo`lsa, ularni 2ta alohida o`zaro bog`liq bo`lmagan obyektlar sifatida qabul qilinadi.
Boshqa elementlar iyerarxiyasi butun kompazitsiya bo`ylab ko`z yuritadi, syujetga o`z qo`shimchalarini kiritadi. Har bir elementning holati ko`rayotgan shaxsga yaxlit kartinada bu elementning muhimlik darajasi to`g`risida axborot beradi.
Masalan, sirk haqidagi vizual axborotni uning bileti orqali bilib olishimiz mumkin va h.k.
