Ishchilarning ish haqini tabaqalashtirish eng avvalo
davlat tarif tizimi yordamida
amalga oshiriladi.
D a v l a t t a r i f t i z i m i
tarif - malaka ma'lumotlar
tarif – setkasi ish haqiga har xil
koeffitsiyentlar
Mehnatning natijalari aniq hisoblab bo’lmaydigan sohalarda;
Mahsulot ishlab chiqarish hajmi bevosita xodimlar mehnatiga bog’liq
bo’lmaganda, ya'ni texnologik jarayonlarning borishi bilan
belgilanadigan sohalarda. Masalan, konveyerli va avtomat liniyalari
ishlab chiqarishda;
Lavozimdagi yoki aniq xizmat vazifasini bajaruvchilar uchun.
Masalan, muhandis-texnik xodimlar, turli darajadagi boshqaruvchilar,
xizmatchilar va boshqa shu kabilarga ish haqi to’lashda.
Vaqtbay ish haqi qo’llaniladi:
Vaqtbay ish haqi
Ishbay ish haqi
Ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori yoki
bajarilgan ishning hajmiga qarab belgilanadi.
Bunda ish haqi xodimning malakasi, mehnatning
sifati, ishning davomiyligiga, ya'ni ishlangan
vaqtga
qarab to’lanadi.
Ish haqining shakllari va turlari
Mehnat munosabatlari - bu bir tomondan ish beruvchilar, boshqa tomondan
ishga yollanuvchilar hamda davlat va kasaba uyushmalari o’rtasida ishchi kuchini
yollash yuzasidan vujudga keladigan iqtisodiy munosabatlardir. Ishga yollash
bo’yicha ma'muriyat va ishchilar o’rtasidagi mehnat munosabatlari mehnat
shartnomalari yordamida tartibga solinadi.
Ko’pchilik bozorlarda ishchilar o’zlarining ish kuchini kasaba
uyushmalari orqali jamoa bo’lib "sotadi". Kasaba uyushmalari
nisbatan ko’p sonli ishga yollovchilar bilan muzokaralar olib boradi
va ularning asosiy
iqtisodiy vazifasi ish haqini oshirishdan iborat
