Mavzu: Kirish Xavfsizlik texnikasi o’rganish. Avtomobil tuzulishi xaqida umumiy ma’lumot

Termostat.Dvigatelnikizdirishnitezlatib, sovitishtizimidakulayharoratniavtomatikravishdasaklabturishuchunxizmatqiladi. Qo’llaniladigantermostatlarikkixilbo’ladi: suyo’qlik (ZMZ) yokiqattiqto’ldirgichli (ZIL-130 Neksiya) termostatlar. Suyo’qlik termostatida uning silindr ichiga tez buglanadigan etil spirti bilan dissirlangan suv aralashmasi to’ldirilgan. Qattiq to’ldirgichli termostatda esa uning balloni ichiga serezin aralashtirilgan mis kirindisi (ZIL-130, Neksiya) to’ldiriladi. Ayrim avtomobillarda (Tiko, Damas) termostat balloni ichiga parafin donalari to’ldiriladi. Dvigatel yurgazilganda sovitish tizimidagi suyo’qlikning harorati 70⁰ S ga yetmagunicha termostat klapani yopiq bo’ladi. Bunda sovituvchi suyo’qlik kichik doira bo’yicha aylanishi sababli u tez isiydi. Tizimdagi suyo’qlikning harorati 85⁰ S ga yetishi bilan termostat silindri yoki balloni ichidagi aralashma kengayib uning klapani tulik ochiladi. Sovitish tizimidagi suyo’qlik radiator orqali katta doira buylab aylanadi.

3. 
   
   Havo bilan sovutish tizimining tuzilishi.
   

Havo bilan sovitiladigan avtomobil dvigatellarida asosan havo oqimini majburiy yo’naltirish usuli qo’llaniladi. Dvigatelning silindr va golovkalaridan issiqlik tarkatishni tezlashtirish maqsadida ularning tashki devorlariga kovirgalar yasalgan. Bu hol dvigatelning umumiy kompanovkasiga va uning ba’zi elementlarining konstruksiyasiga ta’sir etadi.

Havo bilan sovitiluvchi avtomobil dvigatellarining yaxshi sovitilishi havo oqimining tezligiga , bu oqimning silindr va silindrlar goldovkasi atrofidan aylanib utishiga bog’liq.
5.3 - rasm. Havo bilan sovutish tizimi.

1-parrak, 2-silindr qovurg’alari.

Mikrolitrajli «Zoporojets» avtomobilining havo bilan sovitiladigan dvigatelining sxemasi (5.3 – rasmda) keltirilgan. Bu dvigatel to’rt silindrli V – simon bo’lib , avtomobilning orqa qismida joylashgan. O’qiy parrak 1 yordamida havo oqimi silindrlar qatori oraligiga xaydaladi. Dvigatelning ustki tomoni bilan oldingi va ketingi qismi kanot bilan uralgan bo’lib , kanot havo oqimini silindr kovirgalari 2 buylab yo’naltirish va issiq havoni tashki muxitga chiqarish uchun xizmat qiladi. Dvigatel maksimal kuvvat bilan ishlaganda ventilyator uning 8% ga yakin kuvvatini sarflaydi. Ana shu va boshka ba’zi bir kamchiliklarga ko’ra avtomobil dvigatellarida havo bilan sovitish tizimi kam ishlatiladi.