Tabiatda vodorod. Vodorod koinotda eng keng tarqalgan element. U quyosh va boshqa juda ko'p yulduzlarning asosiy qismini tashkil etadi.
Quyoshning sirtida temperatura 6000°C atrofida bo'ladi. Uning ichki qismida temperatura millionlab gradusni tashkil etadi.
Quyoshdagi bu temperatura vodorod elementini boshqa elementga — geliyga aylanishidan hosil bo'lib turadi.
Vodorodni tabiatda 2 xil barqaror izotopi 1H — protiy (99, 985%) va 2H yoki D — deyteriy (0,015%) hamda juda kam uchraydigan radioaktiv izotopi 3H yoki Т — tritiy uchraydi.
Vodorodni yer yuzida eng keng tarqalgan birikmasi suv. Undagi vodorodning miqdori 11%.
Vodorod barcha tirik organizmlar, ko'mir, neft, tabiiy gazlar va ayrim minerallar tarkibida ham uchraydi.
Vodorodni biologik ahamiyati shundaki, u eng awalo barcha hayotiy jarayonlar asosini tashkil etuvchi moddalar — nnsiHar
va nuklein kislotalar tarkibida uchrashidir. Bundan tashqari tirik organizmlarda muhim hayot ahamiyatiga ega bo'lgan yog'lar, qand moddalar va boshqalar tarkibida ham uchraydi. Yer miqyosida vodorod elementisiz hayot bo'lishi mumkin emas.
Vodorod oddiy modda sifatida havoda juda kam miqdorda uchrashi mumkin. Uning molekulyar formulasi —H2. Nisbiy molekulyar massasi — 2,018. Molyar massasi — 2,018 g/ mol.
Vodorod elementining atomlari boshqa element atomlari bilan birikkanda 1 valentlikni namoyon qiladi.
Vodorod oddiy moddasi laboratoriyada va sanoatda maxsus usullar bilan olinadi. Vodorodning fizik va kimyoviy xossalari va ishlatilishi deyilganda molekulalari H2 dan iborat bo'lgan oddiy modda tushuniladi. Kimyoviy birikmalar tarkibidagi vodorod deyilganda vodorod elementini tushunmoq kerak.
Dostları ilə paylaş: |