Mavzu: Lifi va Wifi texnalogiyalari

WiFi(vayfay deb o'qiladi) dastlab «Wireless Fidelity» ya'ni, «simsiz aniqlik» deb yuritilgan, hozirda bu termin o'rniga, oddiy WiFi deb yuritilish odat tusiga kirgan, texnologiya yaqin kunlarda ommalashgan bo'lishiga qaramasdan, uning tarixi 1991 yilga taqaladi. Bu simsiz aloqa o'rnatish texnologiyasi bo'lib, IEE802.11 standarti asosida ishlaydi. Shu standartga to'g'ri keluvchi qurilamalar WIFi texnologiyasi bilan ishlay oladi.
Simsiz aloqa texnologiyasi bo'lganidan keyin, ma'lum bir tashuvchisiga ega bo'lishi kerak, bu tashuvchi chastota deb yuritiladi, chastota orqali har xil signallar uzatiladi va qabul qilinadi. Signallarning bir biriga halaqit bermasligi uchun, umumiy standart bo'lib, bu standartda qaysi signal qaysi chastotada uzatilib, qabul qilinishi belgilab qo'yilgan. Wi-Fi texnologiyasi orqali uzatiladigan signallar, o'rtacha 2.4 GGts chastotada uzatiladi.
Wi-Fi texnologiyasi ishlatish uchun, uzatuvchi va qabul qiluvchi qurilma kerak bo'ladi. Bular o'rtacha 2.4 Ggs chastotadagi signallarni qabul qilib, uzatadi. Bu yerdan texnologiyaning dastlabki kamchiligi paydo bo'ladi, ya'ni bu chastotada boshqa qurilamalar ham ishlaydi(bluetooth), demak bir-biriga biroz halaqit berishi mumkin.
Wi-Fi uzatuvchi sifatida Wi-Fi routerdan foydalaniladi, bunday router chiqaradigan firmalar soni yetarlicha, misol uchun TP-LINK, D-LINK, ASUS, Linksys, ZyXEL… 




Ushbu rasmda tasvirlangan WiFi texnologiyasining xususiyatlari keltirilgan.
• U ikkita muhim qurilmadan, xususan, Wi-FI router yoki Kirish nuqtasi (AP), Wi-Fi dongle va Wi-Fi stantsiyalaridan iborat.
• Ko'rsatilganidek, Wi-Fi AP yoki Router internetga keng polosali kabel yoki uyali tarmoq orqali ulangan. Wi-Fi-ga mos keladigan barcha mobil telefonlar, planshetlar yoki noutbuklar Internetga kirish uchun AP (yoki router) ga ulangan.
• WiFi tarmog'i ikkita rejimdan birida ishlaydi, ya'ni. adhoc (ya'ni, BSS-Basic Service Set) va infratuzilma (ya'ni ESS-Extended Service Set).
• BSS-da WLAN-ga mos keladigan stansiyalar (ya'ni STA) to'g'ridan-to'g'ri bog'lanadi. ESS WLAN-ga mos keluvchi STAlar internetga kirish uchun AP (kirish nuqtalari) bilan bog'lanadi.
• WiFi qurilmalarda (STA, AP) joriy qilingan standartga muvofiq turli tezlik va qamrov diapazonlarini qo'llab-quvvatlaydi. 802.11a 54 Mbps, upto qo'llab-quvvatlaydi 11 B 11 Mbps qadar, 11n qo'llab-quvvatlaydi 72 Mbps / 150 Mbps kabi bw (20Mhz sifatida / 40MHz Rasmiy o'tish |) boshiga, -to'lqin 1 802.11ac qo'llab-quvvatlaydi 1,3 Gbps (80MHz, 3 oqimlar, 256QAM) qadar, 802.11ac wave- 2 3,5 Gbps (160MHz, 4 oqim, 256QAM) va boshqalarni qo'llab-quvvatlaydi. 70 metr (ichki) dan 250 metrgacha (tashqi) masofani qamrab olish mumkin.
• WiFi tarmog'i turli chastota diapazonlarida ishlaydi, ya'ni. 2,4 gigagertsli, 5 gigagertsli.
• WiFi tizimining PHY va MAC qatlamlari IEEE 802.11 standartlarida belgilangan. 802.11 ning 11a, 11b, 11g, 11n, 11ac va boshqalarni o'z ichiga olgan turli versiyalari mavjud.


Uzatuvchi va qabul qiuvchi bo'lgandan so'ng, bu texnologiyani internetga chiqish, lokal tarmoq qurish maqsadlarida ishlatish mumkin. Ba'zilar Wi-Fi texnologiyasi asosida tarmoq qurib, o'yinlar ham o'ynashadi, demak, WiFi deganda faqat internet tushunilmas
ekan. Bu bir texnologiya, bu texnologiya orqali har xil ishlarni amalga oshirish mumkin ekan, shulardan biri internetga chiqish.
IEE802.11 standartining ham bir necha turi mavjud. Bular:
IEE802.11a;
IEE802.11b;
IEE802.11g;
IEE802.11n.
Bularning farqi signal uzatish tezligi va uzoqligidadir. Shuni ham esda saqlash lozim, qancha tezlik katta bo'lsa, masofa qisqaradi, fizika fanidan eslatma.