Mavzu: magnit maydonida qutublanish tekisligini burilishi

1.3.Qutblanishni o’lchovchi asboblar


.6-rasm

5-rasm.
Tabiiy yorug‘likni yassi qutblangan yorug‘likka aylantiradigan asboblar qutblagichlar (polyarizatorlar) deb ataladi. Bu asboblar qutblagich tekisligi deb ataladigan tekislikka parallel tebranishlarni bemalol o‘tkazib, bu tekislikka perpendikulyar tebranishlarni butunlay ushlab qoladi. amplitudaning qutblagich tekisligi bilan biror burchak hosil qiluvchi tekislikda yuz berayotgan tebranishini ikkita va tebranishlarga ajratish mumkin (4-rasm; nur rasm tekisligiga perpendikulyar). Bu tebranishlarning birinchisi asbob orqali o‘tib ketadi, ikkinchisi ushlanib qoladi. O‘tgan to‘lqinning intensivligi miqdorga proporsional, ya’ni miqdorga teng; bu erda - amplitudasi bo‘lgan tebranishning intensivligi. Demak, qutblagich tekisligiga parallel tebranish o‘zi bilan intensivlikning ga teng qismini olib boradi. Tabiiy yorug‘likda ning hamma qiymatlari bir xil ehtimollikdadir. SHuning uchun yorug‘likning qutblagich orqali o‘tgan qismi ning o‘rtacha qiymatiga, ya’ni 1/2 ga teng bo‘ladi. Qutblagich tabiiy nur yo‘nalishi atrofida aylanganda o‘tgan yorug‘lik intensivligi birday qolaveradi, faqat asbobdan chiqayotgan yorug‘lik tebranish tekisligining orientatsiyasigina o‘zgaradi.

Qutblagichga amplitudasi va intensivligi bo‘lgan yassi qutblangan yorug‘lik tushayotgan bo‘lsin (16.6-rasm). Asbob orqali tebranishning amplitudali tashkil etuvchisi o‘tadi, bunda – tushayotgan yorug‘likning tebranish tekisligi bilan qutblagich tekisligi orasidagi burchak. Demak, o‘tgan yorug‘likning intensivligi

7-rasm

(3)

ifoda bilan aniqlanadi. Bu munosabat Malyus qonuni deb yuritiladi.