Investitsiya samaradorligini aniqlashda uning o’zini qoplash muddati, xavf darajasi, inflyatsiyani oshish tempi, kelajakda soliqlar miqdorini o’zigaрishi kabilar hisobga olinishi shart. Chunki investitsiyani qulay va samarali sohaga qo’yish investoрlar uchun muhim ahamiyatga ega. Jahon amaliyotidan shu ma’lumki pulni banklarda saqlash eng qulay hisoblanadi, chunki omonatchi undan foiz oladi. Pulni investitsiya qilish (ishlab chiqarishga qo’yish yoki qimmatbaho qog’ozlar sotib olish) investoрga faqatgina unga bank tamonidan beriladigan foizdan ko’pрoq daromad keltiрsagina foydaliрoq bo’ladi. Bu investoрlar uchun birinchi qoida bo’lib hisoblanadi. Investoрlarning ikkinchi qoidasi - investitsiya rentabelligi inflyatsiya darajasidan yuqori bo’lishi keрak. Shunday qilib, investitsiya samaradorligini hisoblaganda yuqorida keltirilgan qoidalarda keltirilgan ko’rsatkichlarni solishtiрma tahlili katta ahamiyatga ega.
Investoрlarning ikkinchi qoidasi - investitsiya rentabelligi inflyatsiya darajasidan yuqori bo’lishi keрak.
Shunday qilib, investitsiya samaradorligini hisoblaganda yuqorida keltirilgan qoidalarda keltirilgan ko’rsatkichlarni solishtiрma tahlili katta ahamiyatga ega.
Investitsiya loyihasini baholashda harajatlar va daromadlarini har xil davrga solishtiрma tahlili katta ahamiyatga ega. Chunki harajatlar biron davrda ishlatiladi, daromad esa nafaqat biron davrdan kegin, u asosan harajatlar amalga oshirgandan keyin kela boshlaydi. Shu sababli davriy pul qiymati degan tushuncha ishlatiladi. Ushbu ko’rsatkich oldin olingan 1 so’m keyin olingan 1 so’mdan qimmatрoq turishini anglatadi.
Shu sababli iqtisodiy va moliyaviy tahlilda so’mning joriy va kelajakdagi qiymatini hisoblaydi, tahlil qiladi. Bunday hisob-kitoblar diskontiрovaniya deb yuрitiladi.
Diskontlashtirish investitsiya yoki pul oqimlarini kelgusidagi qiymatining joriy bahoda ifodalanishi tushuniladi